Satın Alma Gücü Paritesinin Azerbaycan Cumhuriyeti için Geçerliliğin Analizi

Satin Alma Gucu Paritesi, bir mal veya hizmet sepetinin satin alina bilmesi icin gerekli ulusal para cinsinden orani ile hesaplanmasidir. Bu calisma 01.01.2000– 31.12.2015 yillarinda aylar itibariyle veri seti kullanarak Azerbaycan`da Satin Alma Gucu Paritesi teorisinin gecerliligi konusunda bir analiz yapma amacini tasir. Dolayisiyla, veri seti Azerbaycan ulkesinin aylik Nominal Doviz Kuru, yurtici Tuketici Fiyat Endeksi gibi degiskenlerden olusmaktadir. Bu calismada onemli olarak zaman serileri arasinda duraganlik kavrami uzerinde durulmustur. Satin Alma Gucu Paritesinin Azerbaycan`da gecerli olup olmadigini arastirmak icin ilk olarak Birim Kok Testi, Koentegrasyon Testi ve Hata Duzeltme Yontemleri hakkinda bilgiler verildi daha sonra Tanimlayici Istatistikler ve Korelasyon Katsayisi anlatilmistir. SAGP`nin gecerliligi icin Tanimlayici Istatistiklerden Ortalama, Medyan, Mod, Varyans ,  Standart Sapma excel ile analizler yapilip Satin Alma Gucu Parite`sinin gecerli olup olmadigi arastirildi. AZN/$ “2000-2015”  ve TUFE/AZN “2000-2015”,  Korelasyon Katsayisi icin ise “2000-2015”, “2009-2014” yillarinda aylik olarak Tanimlayici Istatistikler excel`de analiz edildi. Son olarak Satin Alma Gucu Paritesi gecerliliginin analizi icin “ Augemented Dickey Fuller Birim Kok Testi”, “ Johansen Koentegrasyon Testi” “Hata Duzeltme Modeli” ile $/AZN % Degisimi “2000-2005”, “2006-2014”, “2015” ve TUFE/AZN ve TUFE/AZN % Degisimi “2000-2005”, “2006-2014”, “2015” yillarinda aylik olarak Eviews programi ile duragan hale getirilip, karsilastirma yapilarak gecerliligi arastirildi. Uygulanan testler neticesinde uzun donemde seriler arasinda iliski bulunmustur. Kurlar artan, TUFE ise azalan oldugu gorulmus ve TUFE Kurlardan asli oldugu anlasilmistir. Yani Koentegrasyon (Esbutunlesme) testi ile yapilan incelemede soz konusu donemde Satin Alma Gucu Paritesinin gecerli oldugu gorulmustur.