Meedoen door toegankelijke omgeving : Een verkenning van omgevingsmaatregelen om participatie van chronisch zieken of lichamelijk beperkten te stimuleren

Het RIVM heeft een verkenning uitgevoerd van omgevingsmaatregelen die op lokaal niveau worden ingezet om te bevorderen dat volwassenen met een chronische ziekte of lichamelijke beperking kunnen (blijven) deelnemen aan de samenleving. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om deelname aan het verkeer en vervoer of aan activiteiten buitenshuis. De inventarisatie is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van VWS om inzichtelijk te maken welke maatregelen de maatschappelijke participatie daadwerkelijk bevorderen. 'Meedoen' is zowel voor de samenleving in zijn geheel als voor het individu van belang. Gekeken is welke maatregelen lokaal worden genomen, omdat steeds meer taken op dit vlak van de rijksoverheid naar gemeenten worden overgeheveld. Voor de inventarisatie zijn 24 maatregelen vanuit de fysieke en sociale omgeving beschreven. Voorbeelden vanuit het fysieke domein zijn maatregelen die erop gericht zijn om vervoersproblemen te verminderen, toegankelijkheid van ontoegankelijke woningen/gebouwen te verbeteren en belemmeringen in de woonomgeving te verminderen. Vanuit het sociale domein gaat het om maatregelen die financiele drempels wegnemen, een sociaal netwerk stimuleren, begrip en acceptatie vergroten, en kennis over het aanbod aan sport- en vrije tijdsactiviteiten verbeteren. Over de effecten van deze maatregelen blijkt echter nog weinig bekend te zijn in de literatuur. Uit navraag bij experts blijkt dat de meningen over effecten en haalbaarheid divers zijn. Wel zijn enkele factoren te benoemen die de haalbaarheid van de geselecteerde maatregelen bevorderen of belemmeren. Bevorderende factoren zijn onder andere: een structurele financiering, de wensen van de doelgroep betrekken bij de ontwikkeling van beleid, en de mate waarin de maatregel aansluit bij bestaand beleid. Belemmerende factoren zijn onder andere: (angst voor) hoge kosten, onjuiste afbakening van de doelgroep van de maatregel, en een risico dat mensen afhankelijk worden gemaakt maken van hulp door de maatregel aan te bieden.