Fıkıh Usûlü Literatüründe Umûmu'l-Müşterek

Nasslari sahih bir sekilde anlama ve anlamlandirmanin yolu, klasik fikih usulu eserlerinde istinbât metodlari dedigimiz kisimda incelenmektedir. Bu bolumde, nasslarda karsilastigimiz lafiz cesitlerinden biri olan musterek de ele alinmaktadir. Birden fazla manaya sahip olup bu manalarindan her biri icin ayri ayri vaz’ edilmis bir lafiz olan musterek, Kitap ve Sunnet nasslarinda kullanilmistir. Vaz’ edildigi manalardan hangisinin Şari’in maksadi oldugu konusu, usulculerin ihtilaf etmelerine sebep oldugu gibi; musterek ile ilgili one cikan tartismalardan biri de umumu’l-musterek meselesidir. Kisaca musterek ile vaz’ edildigi manalardan hepsini birden kastetmenin mumkun olup olmamasi seklinde ifade edebilecegimiz soz konusu mesele de usulculer arasindaki onemli tartisma konularindan biridir. Kavramin usul eserlerindeki izahi, hakkindaki ihtilafli gorusler, deliller ve konuyla ilgili meshur ornekler bu calismada ele alinmis olan hususlardir. Ayrica klasik usul eserlerinde zikredilen; ama konuya munasip olmadigi dusunulen bazi orneklerin kritigi de yapilmistir. Bu calismayla, anilan kavramin mahiyetini netlestirmek, klasik eserlerdeki bazi orneklerin konuya uygun olmadigini ortaya koymak ve nihayet konuyla ilgili ihtilafli goruslerden birini tercih etmek hedeflenmektedir. Boylece fer’i fikih meselelerindeki onemli ihtilaf sebeplerinden ve fikih usulunun de temel kavramlarindan biri olan umumu’l-musterek konusu ve bunun imkân dâhilinde olamayacagi, sistematik bir sekilde sunularak vuzuha kavusturulmaya calisilacaktir.