تحلیل بازنمایی فرهنگ جنسیتی در رمانهای نویسندگان زن ایران طی سه دهه

در میان همة ژانرهای ادبی، رمان بیشترین ارتباط را با جامعه و زندگی واقعی دارد. همچنین نویسندگان زن، برای نوشتن از جنبه‌های گوناگون زندگی و جنسیت خویش، از آغاز گونة ادبی رمان را برگزیده‌اند. این مقاله با روش تحلیل محتوایی به بررسی مسائل مربوط به زنان در رمان‌های نویسندگان زن سه دهة 1370، 1380 و 1390 ایران می‌پردازد و تأثیر تحولات اجتماعی و فرهنگی هر دهه را بر محتوای رمان‌ها نشان می‌دهد. به همین منظور، از هر دهه دو رمان برای بررسی انتخاب شده و نتیجه‌ حاکی از آن است که دگرگونی‌های اجتماعی و فرهنگی تأثیر بسیاری بر دیدگاه نویسندگان زن در پرداخت شخصیت‌ها و مسائل زنانه دارد و تحول محتوای رمان‌ها منطبق با تحولات جامعه و متأثر از آن است. در رمان‌های دهة 1370، سلطة مردانه و خشونت پررنگ‌تر است و زنان قدرت و جایگاهی ندارند. شخصیت‌های زن رمان‌های دهة 1380 نیز شرایط تقریبا مشابهی با دهة قبل دارند و بحث هویت‌یابی در این دهه بسیار پررنگ و مهم است. زنان رمان‌های دهة 1390 اما به استقلال و آزادی عمل دست یافته‌اند، فعالانه در جامعه حضور می‌یابند و دغدغه‌ها و مطالبات متفاوتی دارند.