بررسی کارکردهای گفتمانی وجه فعل در غزل پستمدرن

فعل به­عنوان اصلی­ترین عنصر هر پیام، نشان­دهندۀ جهت­گیری ذهنی گوینده در ایجاد پیام است. شیوه­های گوناگون حضور، غیاب، ساختار، نمود، وجه و ... یک فعل می­تواند در بردارندۀ اغراض مشخص گفتمانی در هر پارۀ گفتار باشد. در میان ویژگی­های فعل در نحو زبان فارسی، زبان­شناسی نقش­گرا و تحلیل گفتمان انتقادی، وجه و وجهیت فعل را که مرتبط با تلقی گوینده از وقوع یا عدم وقوع فعل همراه با احتمال، شرط، آرزو، امر یا جز آن است، باید حامل معانی اصلی گفتمانی دانست. در این پژوهش با تمرکز بر برخی مجموعه­غزل­های پست‌مدرن، وجه فعل از بعد معنایی (وجهیت توانمندی، وجهیت درخواستی و وجهیت برداشتی) و همچنین علت­ها  و شیوه­های گزینش هر یک از وجوه اخباری، التزامی و امری بررسی شده و سعی گردیده­است تا ارتباط یا تعارض این وجوه، با گفتمان غالب مشخص گردد. یافته­ها حاکی از  نقش محوری­ وجه فعل در شفافیت اغراض گفتمانی غزل پست‌مدرن و تأثیر آن بر سایر عناصر هم‌نشین در محور کلام است و اینکه چگونه گزینش پربسامد برخی وجوه، نظیر وجه التزامی به یکی از مختصات سبکی در غزل پست‌مدرن بدل شده‌است.