Türkiye Havayolu İç Hat Şehir Çiftlerindeki Pazar Yapılarının Piyasa Yoğunlaşması Ölçütleri İle Belirlenmesi

Turkiye’de 1983 ve 2003 yillarinda havayolu tasimaciligi pazarindaki ekonomik duzenlemelerin serbestlestirilmesinin temel amaci rekabeti artirarak pazarin buyutulmesidir. 1983 yilindaki serbestlesme ic hatlar pazarinda kayda deger olumlu bir sonuc yaratmazken 2003 yilindaki serbestlesmeden sonra ic hatlar pazarinin onemli olcude buyudugu bilinmektedir. Bununla birlikte buyumenin ic hatlarda yeni sehir ciftlerinin devreye girmesiyle mi yoksa daha onceden hizmet goturulen sehir cifti pazarlarindaki rekabetin artmasiyla mi olustugu arastirmaya deger bir konudur. Herhangi bir pazarda gerceklestirilen ekonomik faaliyetlerin az sayida isletme tarafindan yurutulmesi anlamina gelen piyasa yogunlasmasinin artmasi rekabeti olumsuz yonde etkilemektedir. Yogunlasmanin yuksek oldugu piyasalar monopol ve duopol pazarlara isaret etmektedir. Bu calismada Turkiye ic hatlarinda sehir cifti pazarlarindaki yogunlasma derecesi olculerek pazara girisin serbestlestirilmesinin temel amaci olan rekabet artisinin durumu ortaya konmustur. Yolcu sayilari uzerinden her bir sehir cifti icin havayolu isletmelerinin pazar paylari belirlenmis ve 2012 ve 2014 yillari arasi temel alinarak toplam 1447 sehir cifti icin yogunlasma degerleri hesaplanmistir. Hesaplamalar yapilirken piyasa yogunlasmasi ile ilgili olcum araclari olan N firma yogunlasma orani, Herfindahl-Hirschmann Endeksi ve Entropi Endeksi kullanilmistir. Sonuc olarak pazarlarin cok buyuk bir bolumunun monopol, onemli bir bolumunun duopol oldugu ve cok az sayida sehir ciftinin oligopol ve oligopole yakin ozellikler tasidigi anlasilmistir. Şehir cifti pazarlari yolcu sayilari uzerinden degerlendirildiginde yogunlasmanin rekabeti olumsuz yonde etkileyecek kadar yuksek oldugu sonucuna varilmistir.