BİR TIP FAKÜLTESİNDE GÖREV YAPAN ASİSTAN HEKİMLERDE UYKU KALİTESİ VE UYKULULUK DURUMU

Giris ve Amac Uyku, zamanimizin ucte birini yasadigimiz, sirlari henuz cozulememis bir surectir. Hayatin idame etmesi icin gerekli temel bir gereksinimdir. Uzun ve degisen calisma saatleri ve nobetler hekimlerin meslek hayatlari boyunca sik karsilastiklari bir durumdur. Bu sebepler hekimlerde uyku kaybina, gun icerisindeki islevlerin bozukluguna ve yorgunluga sebep olmaktadir. Bu arastirmanin amaci; bir Tip Fakultesi’nde gorev yapan asistan hekimlerde uyku kalitesinin degerlendirilmesi, uykululuk durumunun tespit edilmesi, cesitli etkenlerin uyku kalitesine olan etkilerini incelemektir. Gerec ve Yontem Kesitsel tipteki bu arastirma bir Tip Fakultesi’nde 2015 yili Nisan ayinda gerceklestirildi. Arastirmanin evrenini tip fakultesinde gorevli asistan hekimler olusturmaktaydi(N:188). Ornekleme yapilmaksizin evrenin tamamina ulasilmasi planlandi ve izinli olma, anketi kabul etmeme vb. nedenlerle 178 asistan hekime(%94,7) ulasildi. Veriler, asistan hekimlerin sosyodemografik ozelliklerini ve uyku bozuklugu ile iliskili olabilecegi ongorulen ozellikleri sorgulayan bir anket ile birlikte “Pittsburgh Uyku Kalitesi Indeksi”, “Epworth uykululuk olcegi”, “Beck Depresyon Olcegi” ve “Huzursuz Bacak Sendromu Tani Kriterleri Anketi” uygulanarak yuz yuze gorusme yontemiyle toplandi. Arastirmanin bagimli degiskenleri; asistan hekimlerde uyku kalitesi ve uykululuk durumu iken, bagimsiz degiskenleri; yas, cinsiyet, calistigi bolum, kronik hastaliga sahip olma, saglik algisi, ilac oykusu, medeni hali, cocuk sayisi, sigara, alkol kullanimi, calisma saati, baskiya veya siddete maruz kalma, bruksizm, Beck Depresyon Olcegi puani, Huzursuz Bacak Sendromu Tani Kriterleri idi. Verilerin analizi SPSS 17.0 paket programinda yapildi ve gozlenen farkliliklarin degerlendirilmesinde tanimlayici istatistikler, t testi, ki-kare ve korelasyon analizleri kullanildi. Arastirma oncesi arastirmanin yapildigi ildeki universitenin Tip Fakultesi Etik Kurulu’ndan arastirma izni alindi. Bulgular Arastirma grubunun yas ortalamasi 28,8±2,73 yil olup, %51,1’ini erkekler olusturmaktaydi. Asistan hekimlerin %65,7’si dahili, %29,2’si cerrahi, %5,1’i ise temel branslarda gorev yapmaktaydi. Asistan hekimlerin aylik ortalama 6,52±4,08 gece nobeti tuttuklari ve ayda ortalama 299,61±100,88 saat calistiklari tespit edildi. Asistan hekimlerin 7 gunluk kendi uyku kalitelerini degerlendirdikleri skalada 100 uzerinden aldiklari ortalama puan 54,14±27,64 olarak belirlendi. Dahili branslarda gorev yapan asistan hekimlerin PUKI puan ortalamasi 6,75±3,17 Epworth puan ortalamasi 6,05±4,21; Cerrahi branslarda PUKI puan ortalamasi 6,88±2,72 Epworth puan ortalamasi 7,84±4,34; Temel branslarda PUKI puan ortalamasi 5,55±1,66 Epworth puan ortalamasi 6,88±2,14 idi. Uyku kalitesi iyi olanlarin gece nobeti sayisi ayda ortalama 5,33±4,19 iken, uyku kalitesi kotu olanlarin gece nobeti sayisi ayda ortalama 7,20±3,86’idi ve bu fark istatistiksel olarak anlamliydi(p=0,003). Uyku kalitesi iyi olanlar ayda ortalama 267±83,56 saat calistiklari, uyku kalitesi kotu olanlar ise ayda ortalama 318,16±105,54 saat calistiklari belirlendi ve bu fark istatistiksel olarak anlamliydi(p=0,001). Arastirma grubunda saglik algisi yuksek olanlarin ve calisma ortamindan memnun olanlarin uyku kalitesinin arttigi belirlendi(p=0,001 ve p=0,002). Hocalariyla ve asistan arkadaslariyla iliskileri iyi olan asistan hekimlerin uyku kalitelerinin yuksek oldugu, calisma ortaminda psikolojik baskiya maruz kalanlarin ise uyku kalitelerinin kotu oldugu tespit edildi(p=0,020 ve p=0,008). Uyurken dislerini siktigini yada gicirdattigini veya uyandiginda temporomandibuler ekleminde agri oldugunu belirtenlerin, depresyonda olanlarin, huzursuz bacak sendromu olanlarin uyku kalitesinin daha dusuk oldugu gozlendi(p=0,003;p=0,005;p=0,012). Saglik algisi dusuk olanlarin, uyurken dislerini siktigini yada gicirdattigini veya uyandiginda temporomandibuler ekleminde agri oldugunu belirtenlerin uykululuk durumunun arttigi belirlendi(p=0,007;p=0,039). Depresyonda olanlarin ve huzursuz bacak sendromu olanlarin uykululuk durumunun arttigi tespit edildi(p=0,004;p=0,001). Arastirma grubunun toplam PUKI puani ve toplam Epworth puani arasinda pozitif yonde bir korelasyon mevcuttu(p=0,001;R 2 =0,380). Sonuc ve Oneriler Bu arastirmanin sonucunda uyku kalitesi yuksek olan asistan hekimlerin daha az gece nobeti tuttuklari ve aylik calisma saatlerinin daha az oldugu belirlendi. Calisma ortami faktorlerinin olumlu olmasi uyku kalitesini artirmaktaydi. Asistan hekimlerin calisma saatlerinin duzenlenmesi ve calisma ortami faktorlerinin iyilestirilmesine yonelik calismalar yapilmalidir. Anahtar kelimeler : Uyku kalitesi, uykululuk durumu, nobet, asistan hekimler