شناسایی الگوهای بارانزای غرب ایران

به‌منظور بررسی الگوی روزهای بارشی غرب ایران از آمار روزانه بارش 17 ایستگاه سینوپتیک طی دوره آماری 1992-2012 واقع در استان­های همدان، کردستان و کرمانشاه استفاده شد. در ادامه مقادیر ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال برای دوره­ها استخراج و عوامل و الگو­های هوا در زمان رخداد بارش فراگیر با اعمال روش­های تحلیل عاملی و خوشه­ای در منطقه شناسایی شدند. سپس برای بررسی دقیق­تر شرایط جوی داده­های مربوط به فشار تراز دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل، سرعت قائم، نم ویژه، مؤلفه مداری و نصف­النهاری باد از تارنمای مرکز ملی مطالعات و پیش بینی محیطی / علوم جو (NCEP/NCAR) اخذ و اقدام به ترسیم نقشه­های سطوح مختلف جوی شد. خروجی حاصل از انجام تحلیل عاملی بر روی داده­های ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال نشان داد یازده عامل در بارش­های روزانه منطقه دخالت دارند که درمجموع این یازده عامل 91 درصد (عامل اول 60 درصد) از واریانس کل داده­ها را تبیین می‌نمایند. نتایج نشانگر این بودند که یک الگوی غالب در تراز میانی جو تشکیل‌شده و ناوه عمیق بر روی دریای سیاه و مدیترانه استقرار می­یابد که تشکیل این سامانه باعث شده تا شمال دریای سرخ نیز هسته چرخندزایی آن کشیده شود و بارش­های سنگین و فراگیری را برای منطقه به ارمغان بیاورد. از منابع تامین کننده رطوبت در بارش­های منطقه می‌توان به دریای مدیترانه و خلیج فارس اشاره کرد که بصورت ترکیبی و مستقل عمل می­کنند. همچنین نتایج نشان داد که بیشترین عامل تاثیرگذار در بارش­های منطقه نفوذ کم فشار سودانی به مناطق غربی خاورمیانه است.