ارزیابی پایداری محلات شهری با رویکرد کم کربن؛ مطالعه موردی: محله جولان شهرهمدان

در سال‌های اخیر، تغییرات اقلیمی به موضوع جهانی تبدیل شده و بر بقاء و توسعه انسانی اثرگذار است. در این بین دانشمندان برای دستیابی به جامعه «کم کربن» و «توسعه پایدار»، تمرکز خود را بر روی سیستم‌های طراحی و برنامه‌ریزی جهت ارزیابی«محله کم کربن» معطوف کرده‌اند. هدف از پژوهش، ارزیابی تأثیر شاخص‌های رویکرد «کم‌کربن» بر میزان پایداری و قیاس تلفیقی آن‌ها، در محله جولان شهر همدان است. روش تحقیق در این پژوهش از نوع همبستگی و در چارچوب روش‌های تحلیلی است. از این‌رو نحوه جمع‌آوری اطلاعات، از پرسشنامه محقق ساخته برای جمع‌آوری اطلاعات استفاده شد. برای تعیین حجم نمونه‌ 310 نفری از فرمول کوکران استفاده شد. پایایی پرسشنامه‌ها با آلفای کرونباخ 801/0 به‌دست آمد. در نهایت، برازش داده- مدل تحلیلی ساختاری متغیرها با SmartPLS ارائه شد. یافته‌های تمامی ابعاد رویکرد کم‌کربن و میزان کلی آن با محله پایدار شهری رابطه‌ی مثبت و معنی‌داری دارد. بنابراین رابطه‌ی بین فرم‌وساختار کم‌کربن با محله پایدار، (88/=0P) دارای بیشترین همبستگی و رابطه بین بعد تأسیسات و زیرساخت رویکرد کم‌کربن و محله پایدار دارای کمترین ضریب همبستگی(43/0=P) است. در نتیجه، هر چه میزان ابعاد رویکرد کم‌کربن (842/0) بیشتر شود، تأثیر تبدیل شدن محلات شهری، به محلات پایدار در بین محلات شهر همدان بیشتر می‌شود؛ که فرضیه‌ پژوهش بر این اساس مورد تأیید است. با بررسی‌های صورت گرفته، «فرم‌و‌ساختار» از نظر شهروندان و کارشناسان، هم در لایه اثرگذاری و هم در لایه فعال بودن در روابط مؤثر برای تحقق محله کم کربن، مهم‌ترین مؤلفه به‌شمار می‌رود. بدیهی است در تحقق فرم‌وساختار منسجم؛ افزایش پهنه‌ها و محورها سبز، رشد فشرده و مقابله با پراکنده‎رویی، تنوع مسکن برای اقشار مختلف همواره تأثیرگذار بوده و هست. در این مؤلفه، طبق یافته‌ها، دو شاخص «توجه به وضعیت طبیعی محله» و «کاهش مصرف انرژی» نیز از زمره مهم‌ترین و اثرگذارترین شاخص‌ها است.