BRAHMAN : INDISCHE TRADITIE EN WESTERSE METHODE

Vanaf de oudste ti j den, ver voor het begin van onze jaartelling, Waarin de Indiers intuitief en experimenterend pogingen deden om door te dringen in dat wat achter de gegeven realiteit ligt, waarin ze argumenterend, oplossingen gevend en weer verwerpend, zochten naar het hoe en waarom der verschijnselen, naar de samenhang en de achtergrond der dingen, naar wezen en bestemming van de mens, de eeuwen door tot in moderne ti j den heeft het al spoedig met brahman aangeduide Ene, Eeuwige, Fundamentele een belangrijke, en al vrij gauw centrale plaats ingenomen ' Reeds in de oudste teksten waarin het woord brahman voorkomt en dit zijn tevens de oudste Indische teksten die we bezitten maakt het op ons de indruk in verschillende betekenissen of betekenisnuanceringen gebezigd te worden. Maar laten we niet wat vorige generaties van filologen al te vaak is gepasseerd over het hoof d zien, dat een dergelijke polysemie schijnbaar kan zijn, omdat onze taal ons niet de middelen aan de hand doet, d.w.z. geen woord rijk is, om het in vreemde en oude cultuur verankerde begrip kort en uniform weer te geven. De oudste, ons bereikbare betekenis (deze term dan met het zo juist gemaakte voorbehoud gebruikt) is de kracht die immanent is in de woorden, verzen en formules van de Veda. Dit is juist, mits men er aan toe voegt dat deze betekenis daarom als de oudste geldt, omdat ze te vinden is in die verzameling van teksten die als corpus naar alle waarschijnlijkheid ouder is dan andere verge-