Endovasküler prosedürlerde uygulanan anestezi yöntemlerinin intraoperatif ve postoperatif etkilerinin karşılaştırılması

Amac: Endovaskuler girisimler; hem aort hem de periferik arterlerde ateroskleroz, diseksiyon gibi vaskuler patolojilerin tedavisinde uygulanmaktadir. Prosedur, ozellikle coklu sistemik hastaligi olan, yuksek riskli hastalarda invaziv operasyonlarla karsilastirildiginda, dusuk risk, daha az kanama ve kan urunu transfuzyonu ihtiyaci saglamasi acisindan, daha kisa iyilesme suresi ile iliskilidir. Calismamizin amaci, endovaskuler prosedurlerde, anestezi yontemi farkliliklarinin intraoperatif donemde hemodinamik etkileri, kardiyovaskuler ilac ihtiyaci, postoperatif komplikasyonlar, yogun bakim ve hastane kalis suresi uzerine etkilerini karsilastirmaktir. Gerec ve Yontemler: Bu calisma icin, Helsinki Deklarasyonuna gore yerel Etik Kurul onayi alindi (karar no:E-2193-06/09/2018). Ucuncu basamak hastanede kardiyovaskuler cerrahi kliniginde 1 Haziran 2013 ile 30 Haziran 2018 tarihleri arasinda, aort ve periferik arter hastaligi icin endovaskuler prosedur uygulanan hastalar retrospektif olarak incelendi. Endovaskuler prosedurlerin hangi anatomik bolgeye (abdominal veya torakal aorta, aorta-iliac bolge, femoro-popliteal bolge ya da infrapopliteal bolge) uygulandigi arastirildi. Olgularin demografik verileri (cinsiyet, yas), eslik eden hastaliklari, Amerikan Anestezistler Birligi risk siniflamasi skorlari, anestezi yontemi kaydedildi. Intraoperatif ortalama arteryel basinc, kalp atim hizi verileri kayitlardan bulundu ve hesaplandi. Intraoperatif donemde kardiyovaskuler ilaclarin kullanimi arastirildi. Postoperatif donemde gelisen pulmoner, kardiyovaskuler, norolojik ve renal komplikasyonlar kaydedildi. Hastanede kalis suresi ve yogun bakimda kalis suresi tespit edildi. Proseduru takiben 30 gun icerisinde mortalite arastirildi. Bulgular: Calismaya toplam 260 hasta dahil edildi. Uygulanan endovaskuler prosedurler, girisim yapilan anatomik bolgeye gore dort gruba ayrildi: Grup-1(n=10) endovaskuler aort onarimi olgulari, Grup-2(n=84) aorta-iliac bolge, Grup-3(n=111) femoropopliteal bolge ve Grup-4(n=55) endovaskuler girisim bolgesi infrapopliteal bolge olan olgular yer aldi. Hastalarda en sik gorulen komorbidite hipertansiyon ve diabetes mellitus ve sigara kullanimi idi. Ilk once bu gruplar arasi veriler degerlendirildi. Grup-1 hastalarinin tamamina genel anestezi yontemi uygulanmisken; diger tum gruplara en cok uygulanan anestezi yontemi monitorize anestezik bakim idi. Ayrica sadece genel anestezi uygulanan Grup-1 disindaki tum gruplar, kendi icinde anestezi yontemlerine gore karsilastirildi. Grup-2’de operasyon suresince ortalama arter basinci ve kalp hizi; genel anestezi ile operasyona alinan hastalarda diger gruplara gore istatistiksel olarak anlamli olarak daha dusuktu.(p‹0,001) Grup-3 hastalarinda operasyon suresince ortalama arter basinci ve ortalama kalp hizi genel anestezi uygulanan hastalarda; monitorize anestezik bakim ile anestezi uygulanan hastalardan istatistiksel olarak anlamli derecede dusuktu.(p ‹0,001) Grup-4 hastalarda operasyon suresince ortalama arter basinci; genel anestezi uygulanan hastalarda ve spinal anestezi uygulanan hastalarda; monitorize anestezik bakim ile anestezi uygulanan hastalardan anlamli derecede dusuktu.(p ‹0,001) Grup-2 ve Grup-3’ de inotrop ajan kullanimi sadece genel anestezi uygulanan hastalarda gozlendi.(%16,7 ve %25) Grup-2’ ve 3’de genel anestezi alan hastalarin yogun bakim ve hastane kalis suresi diger gruplardan anlamli duzeyde uzundu.(p ‹0,001). Grup-4’de hastane kalis suresi, genel anestezi uygulanan hastalarda, diger anestezi uygulananlara gore daha uzundu. Grup-2 ve 3 de norolojik komplikasyon genel anestezi uygulanan birer hastada rastlandi. Renal komplikasyonlar; hastane yatis sureleri uzayan hastalarda gozlenen en sik komplikasyondu. Diger uzamis hastane yatis sureleri ise pulmoner ve kardiyak nedenler ile ilgili idi. Pulmoner komplikasyon meydana gelen dort hastada anestezi sekli genel anestezi idi. Grup-3 ve 4’de genel anestezi alan hastalarda kardiyak komplikasyon daha fazla idi. Ilk 30 gunde mortalite sadece iki hastada gozlendi ve her iki hasta da Grup-1 icerisinde yer aliyordu ve genel anestezi uygulandi. Mortalite gelisen bu iki hastada respiratuar ve kardiyak komplikasyon meydana geldi. Sonuc: Endovaskuler girisimler icin uygulanan anestezi yontemlerini incelendigimiz calismamizda; periferik arteriyel girisim yapilan, coklu komorbiditeye sahip hastalarda, monitorize anestezik bakim yonteminin, intraoperatif stabil hemodinaminin saglanmasinda, postoperatif komplikasyonlarin azaltilmasinda ve daha kisa yogun bakim/ hastane yatis sureleri saglanmasinda etkili oldugunu tespit ettik.