بررسی پراکنش، خصوصیات فیتوشیمیایی و درصد اسانس جمعیتهای مختلف چهار گونه جاشیر (Prangos spp.) در شمالغرب ایران

در این پژوهش 19 جمعیت از چهار گونه جاشیر (P. acaulic، P. ferulacea،P. uloptera وP. asperula) از مناطق مختلف شمال‌غرب ایران جمع‌آوری و میزان فنل و فلاونوئید کل، فعالیت آنتی‌اکسیدانی، کلروفیل a و b، کاروتنوئید کل و درصد اسانس آنها ارزیابی شد. نتایج نشان داد که بیشترین میزان فنل کل (mg GAE/g DW 12.5) مربوط به جمعیت قوشچی از گونه P. uloptera جمع‌آوری شده از استان آذربایجان‌غربی و کمترین میزان آن (mg GAE/g DW4.18) در جمعیت شوط از گونه P. ferulacea جمع‌آوری شده از استان آذربایجان‌غربی مشاهده شد. بیشترین میزان فلاونوئید کل مربوط به جمعیت استان کردستان-بانه به مقدار mg/g DW5.51 از گونه P. ferulacea و کمترین آن در جمعیت استان آذربایجان‌غربی-نقده (mg/g DW1.2) از گونه P. asperula ثبت گردید. بیشترین میزان کلروفیل a و b به میزان mg/g DW0.41 و mg/g DW0.69 مربوط به جمعیت آذربایجان‌غربی- شوط3 از گونه P. uloptera و بیشترین کاروتنوئید کل (mg/g DW61.36) در جمعیت استان کردستان-سقز از گونه P. ferulacea گزارش شد. بیشترین فعالیت آنتی‌اکسیدانی در جمعیت استان آذربایجان‌غربی-شوط در گونه P. ferulacea به میزان 77.089% ارزیابی گردید. بالاترین درصد اسانس مربوط به جمعیت استان آذربایجان‌غربی- ماکو و جمعیت استان آذربایجان‌غربی- شوط2 به‌ترتیب از گونه‌های P. acaulic و P. ferulacea مشاهده شد. براساس نتایج خوشه‌بندی و تجزیه به مؤلفه‌های اصلی، مشخص شد که تنوع فیتوشیمیایی بالایی در جمعیت‌های مختلف جاشیر جمع‌آوری شده در نقاط مختلف شمال‌غرب ایران وجود دارد که می‌تواند در برنامه‌های اصلاحی این گیاه مورد استفاده قرار گیرد.