Transport and Urban Development

Rad je tematski posvecen korelaciji prometnog i urbanog razvoja. U cetiri komplementarna poglavlja elaborira se problematika urbanizacije i kohezijske politike, uloga prometa u kohezijskim procesima te strategijski okviri revalorizacije geoprometnog položaja Hrvatske s posebnim osvrtom na grad Zagreb. Složene interakcije između koristenja zemljista i ljudskih aktivnosti uvjetovale su specificnu morfologiju gradova i urbanih podrucja, koja se, ovisno o razini sinergijskoga međusektorskog planiranja na lokalnoj, regionalnoj i nacionalnoj razini, razlicito manifestira u ekonomskoj, ekoloskoj i drustvenoj dimenziji urbanog razvoja. Urbanizacija podrazumijeva stalni proces oblikovanja naselja, heterogeno u vremenu i prostoru, stoga nije prikladna jedinstvena opservacija posve razlicitih geneza, u kojima se odražavaju razlicite faze procesa, te geografske i povijesne posebnosti određenog urbanog podrucja. Nacelno se može identificirati opca razvojna korelacija demografske i prostorne strukture gradova. Gradovi imaju specificnu poziciju u migracijskim procesima, a strategijsko planiranje urbanog razvoja predodređuje razinu policentrike teritorijalnog razvoja te konzekventno drustvene i ekonomske kohezije. Ovisno o konstelaciji u urbanoj hijerarhiji, taj se proces odražava na razlicitim razinama – demografija glavnih gradova ima utjecaj na nacionalnoj te sve vise na međunarodnoj razini, gradova nižega hijerarhijskog obilježja na regionalnoj razini, a malih gradova na lokalnoj razini. Problematika unutarurbane dinamike fokusirana je na dvije paradigme prostorne i socijalne kohezije – suburbanizaciju i gentrofikaciju. Na međuregionalnom planu, dugorocni urbanizacijski ciklus zapocet je odavno fazom urbanizacije, vođenom ruralno-urbanim migracijama i industrijalizacijom. Slijedila je faza suburbanizacije, tijekom koje su periferna naselja rasla brže od gradske jezgre. Tijekom trece faze suburbanizacija je intenzivirana i poprima obilježja kontraurbanizacije odnosno procesa karakteristicnog za najgusce naseljena podrucja. U toj fazi pomice se mjesto stanovanja na urbanu periferiju prema malim ili srednjim mjestima manje urbaniziranoga metropolitanskog okruženja, pri cemu se u gradskoj jezgri razmjerno smanjuje populacija i tržiste rada. Zadnja faza je reurbanizacija, vođena politikom revitalizacije sredista gradova i drustveno-kulturnog razvoja.