TİCARİ DIŞA AÇIKLIK İLE ENERJİ TÜKETİMİ ARASINDAKİ SİMETRİK VE ASİMETRİK NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Ticari aciklik, ekonomik buyumenin temel bir bileseni olup ticari aciklik ve enerji tuketimi arasindaki iliski, akademisyenler ve arastirmacilar arasinda onemli bir tartisma konusu olmustur. Bu calismanin amaci, Turkiye’nin ticari acikligi ile enerji tuketimi arasindaki simetrik ve asimetrik nedensellik iliskisini ele almaktir. Bu amac dogrultusunda Turkiye’nin 1980-2015 yillari arasindaki doneme ait yillik veriler kullanilarak, ticari disa aciklik ile enerji tuketimi arasindaki nedensellik iliskisi Toda-Yamamoto simetrik Nedensellik testi ve Hatemi-J asimetrik nedensellik testi ile analiz edilmistir. Yapilan simetrik Toda-Yamamoto nedensellik testine gore, hem ticari disa acikliktan enerji tuketimine hem de enerji tuketiminden ticari acikliga cift yonlu nedensellik iliskisinin varligi tespit edilmistir. Hatemi-J asimetrik nedensellik testi sonuclarina gore ise, ticari disa aciklik ile enerji tuketimi arasinda herhangi bir asimetrik nedensellik iliskisi tespit edilememistir. Ticari aciklik, sanayilesmeyi tesvik ederek, ekonomik buyumeyi de etkileyebilecek ve ekonomik buyume de beraberinde enerji talebinde artisi ortaya cikaracaktir. Ticari acikligin genislemesi sayesinde teknolojik urun sayisinin artmasi, daha dusuk maliyetli enerji uretimini ve kullanimini ozendirerek ulke enerji verimlilik politikalarina katki saglayabilecektir.