پایش و ارزیابی وضعیت آموزش عالی ایران بر مبنای اسناد بالادستی کشور

با توجه به اهمیت آموزش‌عالی در رشد و پیشرفت علم‌وفناوری، این مقاله عملکرد ایران در بعد آموزش‌عالی را از سال 1392 تا 1396 باتوجه به شاخص‌های تعیین شده اسناد بالادستی(نقشه جامع علمی کشور و برنامه‌پنج‌ساله ‌توسعه‌ششم)، ارزیابی‌کرده‌است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است که با استفاده از داده‌های آماری یونسکو و مرکز پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش‌عالی گردآوری و تحلیل شده‌است. ایران در برخی شاخص‌ها عملکرد مطلوب و در تعدادی عملکرد نامطلوب داشته‌است. شاخصهایی چون «نرخ ناخالص ثبت‌نام»، «سهم دانشجویان تحصیلات‌تکمیلی»، «سهم دانشجویان کاردانی و دکتری»، «سهم فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های غیردولتی»، «سهم آموزشهای مهارتی» و «سهم اعضای هیات‌علمی استادیار»، نزدیک به مقدار مطلوب تعیین‌شده در اسناد بالادستی بوده‌اند، اما شاخص‌هایی نظیر تعداد «دانشجویان علوم پایه»، «تعداد کل فارغ‌التحصیلان»، «تعداد اعضای هیات‌علمی»، «نسبت دانشجو به هیات‌علمی وزارت بهداشت و وزارت علوم تحقیقات و فناوری»، «سهم دانشجوی خارجی»، :تعداد دانشگاهها» که در رتبه‌بندی جهانی جزء 10درصد برتر بوده‌اند و «سهم هزینه‌کرد آموزش‌عالی از تولید ناخالص داخلی»، با مقدار مصوب اسناد بالادستی فاصله بسیار داشتند. همچنین یافته‌ها نشان‌داد که شاخص‌های آیین‌نامه «نظام پایش و ارزیابی علم، فناوری و نوآوری کشور» که از سوی شورای عالی عتف ارائه شده‌است، نیاز به بازنگری و هماهنگی بیشتر با اسناد بالادستی دارند.