ارزیابی میزان آلودگی و توزیع فلزات سنگین در رسوبات رودخانه کارون در بازه پل پنجم تا فارسیت با استفاده از دادههای ژئوشیمیایی و تحلیلهای آماری

رودخانه‌ها به عنوان شریان حیاتی حوزه‌های آبخیز نقش تعیین کننده‌ای در استقرار تمدن‌ها داشته اند. اما امروزه افزایش بی‌رویه جمعیت و گسترش فعالیت‌های صنعتی و کشاورزی، سبب شده تا مقادیر بسیار زیادی از آلاینده‌ها از طرق مختلف وارد زیست‌بوم‌های آبی شوند. از میان مواد آلاینده وارد شده به محیط‌های آبی، عناصر سنگین به علت پایداری، غیر قابل تجزیه بودن، سمیت و پتانسیل تجمع زیستی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. لذا در این تحقیق عناصر بالقوه سمناک آرسنیک، کادمیوم، کروم، مس، نیکل، سرب و روی در رسوبات سطحی رودخانه کارون در بازه پل پنجم تا فارسیت به منظور تعیین غلظت، فاکتور و درجه آلودگی، شاخص انباشتگی، ارزیابی خطرات زیست محیطی و بوم‌شناسی و آشکارسازی سطح آلودگی ناشی از آن‌ها مورد بررسی قرار گرفتند. بدین منظور تعداد 21 نمونه رسوبات سطحی در طول رودخانه کارون، در بازه پل پنجم(جمهوری) تا فارسیت بر اساس پراکنش کانون-های نقطه‌ای و غیر نقطه‌ای آلودگی و ریخت‌شناسی رودخانه‌ای جمع آوری شد. پس از آماده سازی نمونه‌ها، غلظت عناصر سنگین و سولفور با استفاده از دستگاه ICP-MS در وزن خشک با دقت mg/kg و درصد کربن آلی کل به دست آمد. با استفاده از فاکتور غنی شدگی و استانداردهای کیفیت رسوب (ISQGs, PEL, SEL)، سطح آلودگی ناشی از عناصر سمی آشکارسازی شد. برای شناسایی دسته عناصر فلزی دارای رفتار ژئوشیمیایی مشابه در محیط رسوبی رودخانه‌ای و نیز یافتن مهمترین جاذب کاتیونی مانند مواد آلی و ذرات رسی در بازه‌های مورد بررسی از تحلیل خوشه بندی سلسله مراتبی (AHC) با ضریب تشابه پیرسون در نرم افزار XLSTAT2018 بهره‌گیری شده است