تحلیلی بر سیاست اسکان دولت پهلوی اول در ایل قشقایی

با به سلطنت رسیدن رضا شاه برنامه‌های دولت پهلوی برای برقراری امنیت، تمرکزگرایی، اصلاحات و پیشرفت و نظم نوین در تعارض با زندگی ایلیاتی قرار گرفت. یکی از برنامه‌های دولت پهلوی برای ایلات، سیاست اسکان بود، موضوعی که ایل قشقایی از آن مستثنی نبود. در مناسبات سیاسی-اقتصادی ایل قشقایی با دولت پهلوی اول مسئله این است که برنامۀ اسکان در ایل قشقایی با چه اهدافی و چگونه اجرا شد؟ و اسکانشان چه نتیجه-ای داشت؟ بر مبنای این مسئله این پژوهش درصدد پاسخ‌گویی به دو سؤال است که سیاست اسکان در ایل قشقایی چگونه اجرا شد؟ و چرا سیاست اسکان در ایل قشقایی منجر به شکست شد؟ پژوهش پیش‌رو با روش تحقیق تاریخی و شیوۀ تدوین و نگارش توصیفی-تحلیلی مبتنی بر اسناد سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ج.ا.ا (ساکما) با منشأ استانداری فارس و مکمل قرار دادن منابع کتابخانه‌ای نوشته شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که اسکان ایل قشقایی توسط نظامیان و ادارۀ اسکان فارس اجرا شد. با انتصاب کدخداها بر خانوارها قشقایی‌ها در مناطق ییلاقی و قشلاقی اسکان داده شدند و به زراعت پرداختند. هم-چنین اغنام و احشام‌ ایل قشقایی با صدور پروانۀ چوپانی (گله‌بنه) اجازۀ رفتن به ییلاق و قشلاق را پیدا کردند. سیاست اسکان ایل قشقایی منجر به شکست شد که مهم‌ترین علتش اقتصادی یعنی مرگ‌و‌میر اغنام و احشام بود. هم‌چنین ناآشنایی به امر کشاورزی و روحیۀ ایلیاتی قشقایی‌ها و زورگویی و رشوه‌خواری نظامی‌ها و مأمورهای دولتی از دیگر عوامل شکست سیاست اسکان ایل قشقایی بود.