نویافتههای داستان سیاوش در خلال روایت کُردی الماسخان کندولهای

چکیده شکوه و گیرایی داستان­های شاهنامۀ فردوسی موجب شده تا همواره مورد توجه شاعران محلی باشد. شاعران کردزبان نیز از این قاعده جدا نیستند و بارها به ترجمه یا بازآفرینی داستان­های شاهنامه پرداخته­اند. یکی از نمونه‌های این تأثیرپذیری، منظومۀ سیاوش­نامه اثر ارزش­مند الماس­خان کندوله­ای به زبان کردی گورانی است که به پی­روی از داستان سیاوش سروده شده است. شاعر کرد کوشیده است تا از ترجمه و تقلید محض دوری کند و به فکر خلاقیت ادبی هم باشد. جهت نیل به این هدف، داستان سیاوش را با تفصیل و ذکر جزئیاتی بیش‌تر بیان کرده است تا منظومه­ای دیگر بیافریند؛ به همین­دلیل نسبت به داستان سیاوش در شاهنامه، روابط علت و معلولی دقیق­تر و طرح و پیرنگی مستحکم­تر در آن دیده می­شود؛ از این­رو می‌تواند هم‌چون کلیدی در حل برخی از ابهامات داستان سیاوش در شاهنامه بسیار راه­گشا باشد و به پاره‌ای از پرسش­هایی که تاکنون دربارۀ این داستان بی‌جواب مانده­اند، پاسخی درخور دهد. نگارندگان این مقاله کوشیده­اند تا ضمن معرفی الماس­خان کندوله‌ای، احوال و آثار او، با روش تطبیقی ـ تحلیلی، نقاط اختلاف سیاوش­نامۀ کردی و داستان سیاوش در شاهنامه را از نظر روایت، محتوا و رخ­دادهای داستان واکاوی کنند و برای برخی از کنش­ها و وقایع داستانی، تحلیل‌های اسطوره‌شناختی شایسته­ای ارائه دهند.