KENE TEMASI İLE GEÇEN HASTALIKLAR VE KORUNMA ÖNLEMLERİ HAKKINDA BİLGİ VE DAVRANIŞ DURUMU, ÇANAKKALE

GIRIŞ ve AMAC Riskli gruplarin kene temasi ile bulasan hastaliklar ve korunma yollari hakkinda bilgi ve davranis durumunun degerlendirilmesi;bilgi eksikliklerinin giderilmesi ve yanlislarin duzeltilmesi kene temasi ve kene ile bulasabilecek hastaliklarin neden olacagi morbidite ve mortalitenin azaltilmasina katki saglayabilir.Bu calismanin amaci Canakkale Ezine Bolgesi kirsalinda kene ile bulasan hastaliklar ve korunma yollari hakkinda bilgi ve davranis durumunun incelenmesidir. GEREC ve YONTEM Tanimlayici tipteki bu calisma 2018 yili Agustos ayinda Canakkale Onsekiz Mart Universitesi Tip Fakultesi Halk Sagligi Anabilim Dali ve Enfeksiyon Hastaliklari ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dali ogretim elemanlari tarafindan Canakkale ili Ezine ilcesi Mahmudiye ve Pinarbasi koylerinde yurutulmustur. Calisma oncesinde Canakkale Onsekiz Mart Universitesi Klinik Arastirmalar Etik Kurulu’ndan izin alinmistir.Orneklem hesaplanmasinda ‘Evrenin Bilindigi Durumlarda Orneklem Hesabi’ formulu kullanilmis, 329 kisi hesaplanmis, olasiliksiz gelisiguzel ornekleme yontemiyle 420 kisiye yuz yuze gorusme yontemiyle 32 sorudan olusan anket formu uygulanmistir. Calisma sonrasinda her iki koyde egitim verilmistir. BULGULAR Calismaya 420 kisi dâhil edilmistir(Mahmudiye Koyu=292, Pinarbasi Koyu=128).Katilimcilarin%54,8’si erkek olup, yas ortalamasi 55,7±16,0’dir(18-92).Calisma grubunun %48,4’u ciftcilik ve/veya hayvancilikla, %0,7’si kasaplik ya da ziraat teknikerligi ile ugrasmaktadir. Calisma grubunun %20’si en az bir kez kene tarafindan isirilmistir.En sik kene isirigina maruz kalinan vucut bolgesi kollar ve eller(%32,1) olarak belirtilmistir. Katilimcilarin kene temasini en sik fark etme sekli kasinma(%40,7) ve aci hissidir(%16,8). Katilimcilar banyo yaparken ya da giyinirken keneyi gordugunu, baskasinin gordugunu, dokunurken fark etigini de belirtmistir.Kene isirigini fark edenlerden (84 kisi) 55’i(%66,3) keneyi kendisinin cikardigini, 10’u(%12,0) sigara ya da baska bir sey ile yaktigini, 9’u(%10,8) saglik personeli olmayan birine basvurdugunu,4’u(%4,8) yag surdugunu, 2’si(%2,4) makasla kestigini, 1’i(%1,2) sirke surdugunu ve 1’i(%1,2) tuz bastigini belirtmistir. Sadece 6(%7,2) kisi saglik kurumuna basvurmustur. Katilicilarin %85,7’si kene temasindan sonra hastalik gelisebilecegini; %39,8’i KKKA gelisebilecegini belirtmistir. Katilimcilarin %71,5’i kene temasindan koruyucu onlemlerin oldugunu dusunmektedir ve en sik belirtilen onlemler ormanlik ve acik alanlarda acikta bir yer kalmayacak sekilde giyinmek ve kene kovucu ilac kullanmaktir. Alkol, amonyak dokmek, kirec dokmek, tavuk beslemek de katilimcilar tarafindan koruyucu onlemler olarak belirtilmistir. Katilimcilarin %70,9’u vucudunda keneyi fark ettiginde saglik kurumuna basvuracagini, %20,7’si kendisinin cikaracagini ifade etmistir. Kene temasi sonrasi yag surmek, sigara ya da baska bir sey ile yakmak, tuz surmek katilimcilarin belirttikleri diger uygulamalar olarak one cikmaktadir. SONUC ve ONERILER Bu arastirmada katilimcilarin yaklasik beste dordu kene temasi sonrasi hastalik gelisebilecegini ve yaklasik dortte ucu de keneden korunma onlemleri oldugunu belirtmistir.Ote yandan calismanin bulgulari incelendiginde kene temasi sonrasi katilimcilarin yarisindan fazlasi keneyi kendi cikarmistir.Her ne kadar %70’i keneyi vucudunda gordugunde saglik kurumuna basvuracagini soylese de katilimcilarin buyuk cogunlugunda davranisa yansimamaktadir.Kene temasi ve sonrasindaki riskli davranislar vektorlerle bulasabilecek hastaliklarin artmasini kolaylastirabilir.Kirsal alanda kene temas riski yuksektir.Bu kisilerin temastan korunma ve daha sonrasinda yapilacaklari bilmeleri icin yeterli bilgiye sahip olmalari ve bunlari uygulamalari gerekmektedir.Bu arastirma sonucunda her iki koyde de egitimler verilmistir.Ancak toplumsal farkindaligin yeterli olabilmesi icin bu egitimlerin surekli olarak yapilmasi saglanmalidir. Anahtar Kelimeler: Kene, Kene temasi, Korunma, Canakkale