ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد دانه ژنوتیپهای باقلا (Vicia faba L.) با استفاده از روشهای آماری چندمتغیره

آزمایش حاضر به‌منظور بررسی روابط بین عملکرد و اجزای عملکرد 26ژنوتیپ باقلا در استان لرستان به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی94-1393 انجام شد. نتایج برآورد ضرایب همبستگی نشان داد که عملکرد دانه با صفات تعداد روز تا جوانه‌زنی، تعداد روز تا گلدهی، ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد گره در بوته، وزن100دانه، طول غلاف، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت همبستگی مثبت داشت. بر اساس نتایج تجزیه رگرسیون، صفات ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد شاخه در بوته، تعداد گره در شاخه، تعداد دانه در غلاف، وزن100دانه و طول غلاف می‌توانند به‌‌عنوان متغیرهای پیشگویی‌‌کننده‌ برای عملکرد دانه وارد مدل شوند. تجزیه علیت نشان داد که ارتفاع بوته(51/0)، تعداد غلاف در بوته(51/0)، تعداد گره در شاخه(11/0)، تعداد دانه در غلاف(20/0)، وزن100دانه(34/0) و طول غلاف(41/0) اثرات مستقیم مثبت بر عملکرد دانه دارد. در مجموع بایستی به صفاتی مانند ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد گره در شاخه و طول غلاف برای افزایش عملکرد دانه توجه شود و این صفات می‌توانند به‌عنوان شاخص‌های انتخاب در برنامه‌های اصلاح باقلا استفاده شوند. تجزیه به مؤلفه‌های اصلی شش مؤلفه را معرفی کرد که حدود80درصد از تغییرات را توجیه می‌نمود. توزیع ژنوتیپ‌ها در فضای نمودار دوبعدی (بای‌پلات)، وجود تنوع ژنتیکی بالای بین ژنوتیپ‌ها را از نظر صفات مورد مطالعه نشان داد. در مجموع، می‌توان اظهار داشت که ژنوتیپ‌های با عملکرد بالا شامل 9 و 22 می‌توانند برای بهبود عملکرد دانه باقلا استفاده شوند و سبب افزایش تولید این محصول شوند.