آثار سیاست های افزایش قیمت آب آبیاری و کاهش آب در دسترس بر بهره وری آب محصولات کشاورزی (مطالعه موردی: بخش شهداد، شهرستان کرمان)

آب یکی از عوامل محدودکننده توسعه اقتصاد کشاورزی کشور است و نحوه صحیح تخصیص این نهاده در بین فعالیت‏ های مختلف کشاورزی جهت بهبود کارایی و اثربخشی آن، از اهداف اصلی سیاست‏گذاران بخش کشاورزی به‏ شمار می‏ آید. بهره ‏وری اقتصادی آب محصولات کشاورزی می‏ تواند معیار مناسبی جهت شناسایی سیاست مناسب تخصیص آب برای هر منطقه، محسوب شود. از این ‏رو هدف این پژوهش، بررسی تأثیر سیاست‏ های افزایش قیمت آب آبیاری (از طریق افزایش هزینه استحصال) و کاهش آب در دسترس (از طریق مسدود کردن چاه‏ های غیرمجاز و نصب کنتور بر چاه‏ های کشاورزی) بر شاخص بهره ‏وری اقتصادی آب محصولات عمده زراعی بخش شهداد واقع در شهرستان کرمان است. آمار و اطلاعات مورد نیاز با استفاده از نمونه‏ گیری تصادفی و توزیع پرسشنامه بین 106 نفر از زارعین بخش شهداد، جمع‏ آوری شد. جهت بررسی آثار سیاست‏ های مدیریت منابع آب، از مدل PMP و برای محاسبه بهره ‏وری اقتصادی آب محصولات کشاورزی از شاخص NPBD، استفاده شد. نتایج حاصل از محاسبه شاخص NPBD نشان داد که در بین محصولات منتخب، محصول سیر بیشترین بهره‏ وری اقتصادی آب را به میزان 10025 ریال بر مترمکعب، دارا می‏ باشد. همچنین سیاست کاهش آب در دسترس، کمترین تأثیر را بر شاخص بهره‏ وری اقتصادی آب محصول سیر، به میزان 64/18 درصد داشت. علاوه بر این، سیاست مذکور کمترین ضرر اقتصادی را به زراعت‏ کاران منطقه تحمیل می‏ کند. در این راستا پیشنهاد می‏ شود که قبل از اعمال سیاست‏ های افزایش قیمت آب آبیاری و کاهش آب در دسترس، به آثار این سیاست‏ ها بر بهروه ‏وری آب محصولات زراعی منطقه، توجه شود.