اندازه گیری کارایی و بهره وری بانک های تجاری ایران با استفاده از مدل ترکیبی تاپسیس فازی، تحلیل پوششی داده ها و شاخص بهره وری مالم کوئیست

تلاشهای اقتصادی انسان همواره معطوف بر آن بوده که حداکثر نت یجه را با کمتر ین امکانات و عوامل موجود به دست آورد، این تمایل را میتوان دستیابی به کارایی و بهره وری قلمداد نمود. دراین راستا می بایست میزان کارایی و بهرهوری سازمانها مورد محاسبه قرار گیرد تا از این طریق در تصمیمگیری های آتی روند رشد اقتصادی آنها برنامه ریزی گردد. بانکها به عنوان یکی از مهمترین واحدهای اقتصادی هستند که میتوانند با عملیات وسیع بانکی شرایط مناسبی را برای رشد و پیشرفت در بخش های اقتصادی یک کشورفراهم آورند. با توجه به نقش بسیار پر اهمیت بانک ها در اقتصادایران عملکرد نادرست و ناسالم آن ها می تواند بحران هایی را ایجاد نماید. از این رو در این مقاله میزان کارایی و بهره وری بانک های تجاری ایران با استفاده از مدل ترکیبی تاپسیس فازی، تحلیل پوششی داده ها و شاخص بهره وری مالم کوئیست طی دوره زمانی 1386 تا 1390 مورد ارزیابی قرار گرفته است. در اجرای این مدل ترکیبی ابتدا اهمیت نهاده ها (جمع کل دارایی ها، حقوق صاحبان سهام، مجموع هزینه ها و جمع کل بدهی ها) و ستاده ها (مجموع درآمدها، بانکداری الکترونیک، مانده تسهیلات اعطایی و مطالبات و معاملات ارزی) با استفاده از تکنیک تاپسیس فازی محاسبه شد تا بعدا در تکنیک تحلیل پوششی داده ها و شاخص بهره وری مالمکوئیست مورد استفاده قرار گیرد.   نتایج تحقیق نشان می دهد که در میان نهاده ها، شاخص جمع کل دارایی ها و در می ان ستاده ها، شاخص مانده تسهیلات اعطایی و مطالبات دارای بیشترین اهمیت بوده است. نتایج حاصل از کارایی بانک ها حاکی از آن است که برای تمام سال های ارزیابی بانک های قرض الحسنه مهر ایرانیان، سینا، سرمایه، پاسارگاد، کارآفرین، مسکن، توسعه صادرات و اقتصاد نوین در میان بانک های منتخب دارای بهترین عملکرد می باشند. همچنین نتایج حاصل از بهره وری حاکی از آن است که برای سال های 1386 تا 1390 به جز برای بانک های ملی، ملت، صنعت و معدن، صادرات، سپه، تجارت، کشاورزی، پارسیان، کارآفرین و پست بانک که متوسط نرخ بهره وری آن ها در بازه مورد بررسی رشد بالاتر از مقدار یک بوده است برای سایر بانک ها متوسط نرخ بهره وری منفی بوده است.