İçme Suyu Kaynaklarındaki Trihalometan Oluşumunun İncelenmesi

Icme suyu kaynaklari dogal organik maddeler (DOM) icermektedir. Suda bulunan bu organik maddelerin dezenfeksiyon surecinde klorla reaksiyona girmesi sonucu Trihalometan (THM) olarak adlandirilan klorlu yan urunler olusmaktadir. THM’lar kanserojen etkiye sahip bilesikler olmasindan dolayi insan ve cevre sagligi acisindan son derece sakincalidir. Bu calismada, dogal organik madde iceren icme suyu kaynaklarinin klorlanmasi sonucu meydana gelen toplam trihalometan olusum potansiyeli (THMOP) ve trihalometan (THM) bilesiklerinin dagilimina etki eden baslica faktorler incelenmistir. Calisma alani ve icme suyu kaynagi olarak Terkos Golu (Istanbul), Buyukcekmece Golu (Istanbul), Ulutan Baraji (Zonguldak) secilmistir. Alinan ham su orneklerinde, dogal organik madde miktari, Toplam Organik Karbon (TOK), 254 nm’de UV absorban (UV 254 ) ve spesifik UV absorban (SUVA) parametrelerinin analizleri laboratuvar ortaminda gerceklestirilmistir. En yuksek SUVA degerine sahip Terkos golu ham sularinda bulunan DOM’lerin organik karbonu, hidrofobik ozellik gosteren fraksiyonlu bilesiklerden meydana gelirken, daha dusuk degere sahip Buyukcekmece golu ve Ulutan Baraji ham sularinda bulunan DOM’in ise daha cok hidrofilik ozellik gosteren organiklerden meydana geldigi tespit edilmistir. Diger yandan soz konusu icme suyu kaynaklarindan alinan ham su ornekleri belirli Cl 2 /TOK oranlarina gore klorlanarak 2-168 saatlik reaksiyon suresine maruz birakilmis ve sonunda meydana gelen THM miktarlarinin analizleri EPA-551.1 metodunda yer alan sivi-sivi ekstraksiyon yontemine gore gerceklestirilmistir. En yuksek THM konsantrasyonlari (en yuksek SUVA degerine sahip organik karbonu hidrofobik yapida olan) Terkos ham sularinin klorlanmasi sonucu elde edilmistir. Bu calismada ayrica farkli pH, klor dozu ve reaksiyon suresinin klorlama sirasinda meydana getirdigi THM ve THM turlerinin dagilimi uzerindeki etkileride gosterilmistir. Ozellikle alkali pH’larda daha yuksek THM olusumlari tespit edilmis olup, ayni sekilde daha yuksek klor dozlarinda ve bekletme surelerinde daha yuksek THM olusumlarinin gozlenmesi bu calismanin elde edilen onemli sonuclarindan biri olmustur.