Czy Fundusze Pomocowe UE Mają Wpływ na Bezpośrednie Inwestycje Zagraniczne w Polsce? (Do EU Funds Have an Impact on Foreign Direct Investment in Poland?)

Polish Abstract: Bezpośrednie inwestycje zagraniczne (BIZ) są waznym czynnikiem rozwoju gospodarczego Polski. Podnoszą efektywnośc polskiej gospodarki, stymulują eksport i korzystne zmiany strukturalne w kierunku bardziej zaawansowanych rodzajow dzialalności gospodarczej. Tworzą nowe, lepiej platne miejsca pracy. Wbrew rozpowszechnionym poglądom nie pogarszają polskiego bilansu handlowego, lecz go poprawiają, i to znacznie.W związku z tym zasadne jest pytanie, czy fundusze pomocowe UE dla Polski, ktorych kluczowym celem jest stymulowanie rozwoju spoleczno-gospodarczego, wywierają wplyw na BIZ? Odpowiedź brzmi: wywierają, choc zwazywszy na pozytywny wklad BIZ do rozwoju, poządany bylby wplyw znacznie wiekszy. Po pierwsze, fundusze pozwolily na znaczny wzrost wydatkow na promocje inwestycji, ktory zaowocowal nowymi BIZ rzedu 4-5 miliardow dolarow w okresie 2007-2013. Po drugie, fundusze zwiekszyly atrakcyjnośc Polski dla inwestorow zagranicznych, ale w niewielkim stopniu, za sprawą rozszerzenia sieci autostrad i drog ekspresowych oraz modernizacji i rozbudowy kilku kluczowych portow lotniczych. Po trzecie, programy „Innowacyjna Gospodarka” i „Kapital Ludzki” stwarzają szanse na zwiekszenie korzyści odnoszonych przez Polske z BIZ poprzez nasilenie tzw. efektow zewnetrznych BIZ, polegających na przenikaniu wiedzy (technologicznej, menadzerskiej, marketingowej czy organizacyjnej) z firm zagranicznych do firm krajowych i w rezultacie prowadzących do wzrostu produktywności przedsiebiorstw krajowych. Innowacyjnośc przedsiebiorstw krajowych to glowny czynnik, określający zakres i intensywnośc tych efektow. Poszukiwane przez inwestorow kompetencje zasobow ludzkich to magnes przyciągajacy BIZ, a takze zwiekszający korzyści z BIZ. Ale wiele wskaźnikow realizacji celow tych programow, kluczowych z punktu widzenia BIZ, bylo na polmetku, w latach 2010 i/lub 2011, zbyt oddalonych od wskaźnikow docelowych, aby mogly zostac osiągniete po zakonczeniem programow, a niektore sie pogorszyly.W nowej perpektywie finansowej poządane byloby wiec silniejsze powiązanie funduszy pomocowych z BIZ w celu usuniecia barier w naplywie BIZ, zwiekszenia atrakcyjności inwestycyjnej Polski i stworzenia lepszych warunkow do odnoszenia korzyści z BIZ. Polska nie wygenerowala jeszcze wystarczająco silnych lokalnych stymulatorow rozwoju, aby mogla sobie pozwolic na ograniczenie roli BIZ. A naplyw BIZ do Polski w ostatnich kilku latach spadal i rola firm zagranicznych w gospodarce polskiej przestala rosnąc. Gdyby Ministerstwo Gospodarki zrealizowalo swoją misje, ogloszoną na stronie internetowej („Stworzenie najlepszych w Europie warunkow prowadzenia dzialalności gospodarczej”), a fundusze europejskie podniosly konkurencyjnośc i innowacyjnośc polskich przedsiebiorstw, zwiekszylyby sie szanse Polski na wiecej BIZ i lepsze BIZ.English Abstract: Foreign direct investment (FDI) is an important factor in economic development of Poland. It raises the efficiency of the Polish economy, stimulates exports and beneficial structural change towards more advanced economic activity. It creates new, better paid jobs and improves trade balance.The objective of the chapter is, therefore, to address a question whether the EU funds for Poland do exert an impact on FDI into Poland? The answer is: they do, although, given the beneficial FDI contribution to the Polish economy, an even greater impact would be desirable and possible. First, the funds facilitated a significant increase in spending on FDI promotion, which has resulted in new FDI of some 4-5 billions of dollars during 2007-2013. Second, the funds were instrumental in enhancing Poland’s attractiveness for foreign investors, through financing the network of highways and express roads and modernization and expansion of a couple of key airports. Third, operational programmes “Innovative Economy”, and “Human Capital” have increased chances to benefit more from FDI spillovers, that is, knowledge transfers from foreign to local firms and the resulting increase of the latter’s productivity. Innovative local enterprises are a key factor determining the intensity of FDI spillovers. Human capital and talents sought by foreign investors in host countries are a magnet attracting FDI, but also a factor increasing benefits from FDI. But many performance indicators of these programmes, concerning innovativeness and human capital, were not achieved towards their completion, and some indicators even deteriorated, thus reducing the potential for increased benefits from FDI.Hence, in a new financial perspective for 2014-2020, it would be desirable to use the EU funds to remove the remaining barriers to FDI, further increase the attractiveness of Poland to foreign investors and create better conditions to benefit more from FDI. Poland has not yet generated sufficiently strong local stimulators of economic development to afford the reduction of FDI role. In the past few years FDI inflows into Poland have decreased and the share of foreign firms in the economy has ceased to grow. Would the Ministry of the Economy fulfill, at least partly, its mission, figuring prominently on its website (“To create best conditions in Europe for doing business”) and would European funds enhance the competitiveness and innovativeness of the Polish enterprises, Polish chances to attract more FDI and better FDI would considerably increase.