مدلسازی توأم تغییرات زمانی- مکانی بارش ماهانه (مطالعه موردی بخشی از استان گلستان)

بارش یکی از تغییرپذیرترین پدیده‌های هواشناسی و هیدرولوژیکی است. بررسی نحوه تغییرات زمانی-مکانی بارش به منظور مدیریت و برنامه‏ریزی منابع آب در مناطق مختلف یک حوضه آبریز بسیار ضروری است. خودهمبستگی زمانی-مکانی این داده‏ها از یک طرف کار تحلیل آن‏ها را مشکل می‏سازد و از طرف دیگر سبب افزایش دقت تحلیل آن‏ها می‏شود. هدف از این پژوهش، مدل‏سازی تغییرات توأم زمانی-مکانی و درون‌یابی بارش ماهانه در سطح استان گلستان است. در این پژوهش تغییرات بارش ماهانه 30 ساله برای 30 ایستگاه باران‏سنجی و هواشناسی استان گلستان مورد بررسی قرار گرفت. جهت تحلیل زمانی- مکانی داده‏ها، ابتدا ماهیت اولیه آن‏ها از نظر همگنی در واریانس و مانایی در زمان و مکان بررسی شد. با بررسی مدل‏‏های مختلف تغییرنگار زمانی-مکانی، مدل متریک جمعی با RMSE برابر با 14/0 میلی‌متر به عنوان مدل مناسب انتخاب شد. سپس به کمک این مدل درون‌یابی با همسایگی‏های مختلف انجام شده که حاصل آن تعداد 360 نقشه توزیع ماهانه بارندگی بود. درونیابی با تعداد 20 همسایگی حداقل خطای تخمین کریجینگ را نشان داد. همچنین میانگین خطای تخمین کریجینگ نزدیک به صفرمی‏باشد. بر اساس نتایج به دست آمده، الگوی تغییرات بارش در نقشه‏های استخراج شده با نقشه‌های مقادیر مشاهداتی، مشابهت زیادی دارد که نشان‌دهنده مناسب‌بودن روش مدل‌سازی است. از نتایج این پژوهش می‏توان به منظور تعیین مقادیر بارندگی در مناطق بدون ایستگاه و در هر بازه زمانی (تحت تأثیر همبستگی‌های زمانی و مکانی) استفاده نمود.