بررسی تأثیر عوامل انسانی - اجتماعی و فنی مهندسی در پیش بینی رفتار ترافیکی رانندگان شهر تهران

زمینه و هدف اصلاح رفتار ترافیکی رانندگان، از موضوعات اساسی در کاهش سوانح رانندگی در کشورها است. در این میان، سه عامل انسانی، اجتماعی و فنی مهندسی بر رفتار ترافیکی راننده تأثیرگذار هستند و مداخلات در هریک از این مؤلفه‌ها، رفتار راننده را متأثر می‌سازد. روش در این پژوهش سعی شده است که به شیوۀ پژوهش‌های کیفی، رفتار ترافیکی راننده بر پایۀ سه عامل مذکور تبیین و شاخصه‌های هریک از این مؤلفه‌ها مشخص شده و تأثیر آن‌ها بر رفتار ترافیکی رانندگان موردپردازش قرار گیرد. این کار می‌تواند متولیان امر ترافیک را در جهت پیش‌بینی‌های مرتبط با رفتار ترافیکی راننده یاری رساند. در بخش کیفی، از طریق مصاحبه‌های عمیق و نیمه‌عمیق با نخبگان عرصۀ حمل‌ونقل از طریق تحلیل محتوای برنامه‌ریزی‌شده، عوامل مؤثر بر رفتار ترافیکی راننده تبیین و اثر هریک از عوامل مذکور رتبه‌بندی شد. یافته‌ها در بین سه عامل مذکور، ابتدا عامل اجتماعی و کنترل‌های بیرونی به‌عنوان مؤثرترین عامل بر رفتار ترافیکی راننده و در مرتبۀ دوم، عامل فردی و در مرتبۀ سوم، عامل فنی و مهندسی در حوزۀ راه و خودرو برآورد شدند. در ادامۀ این بررسی، به‌وسیلۀ آزمون آماری فریدمن، اولویت‌بندی شاخصه‌ها در هریک از این عوامل سه‌گانه مشخص و تبیین گردیده است. پیشنهاد‌ها به نظر می‌رسد که کنترل‌های اجتماعی می‌تواند بخش اعظمی از رفتار ترافیکی را تنظیم نموده و در راستای تغییر و اصلاح رفتار ترافیکی در جامعه کارساز باشد که برای تغییر پژوهش رفتار ترافیکی راننده می‌بایست در زمینۀ هریک از این سه عامل، با توجه به رویکرد اثرگذاری عوامل اجتماعی بر رفتار ترافیکی، اقدامات لازم به عمل آید.