بررسی رخدادهای گردوخاک جنوب ایران ناشی از کشورهای حاشیه خلیجفارس

فعالیت چشمه‌های گسیل‌ گردوخاک واقع در نواحی خالی از سکنه کشور عربستان سعودی و همچنین بیابان‌های امارات، در برخی مواقع سال به‌ویژه فصل بهار، سبب تشدید گردوخاک در مناطق جنوبی ایران می‌شود. در این مطالعه چهار پدیده شدید و فراگیر گردوخاک که در آن‌ها چشمه‌های گردوخاک کشورهای حاشیه جنوبی خلیج‌فارس فعال بوده و نیمه جنوبی ایران را تحت تأثیر قرار داده‌اند، بررسی شد. پس از انتخاب رخدادهای شدید و فراگیر گردوخاک در منطقه، برای هر مورد به‌صورت جداگانه کد پدیده و دید افقی در ایستگاه‌های همدیدی کشور ایران و کشورهای همسایه بررسی شده، پایش فضایی توفان‌های رخ‌داده با تصاویر رنگ واقعی سنجنده MODIS انجام شد. سپس سامانه‌های همدیدی مؤثر بر رخداد گردوخاک با استفاده از داده‎های باز تحلیل‌شده بررسی شده و مدل لاگرانژی HYSPLIT به صورت ماتریسی و به روش پس رو به‌منظور تعیین مسیر انتقال توفان گردوخاک اجرا شد. بررسی رخدادهای گردوخاک در منطقه موردمطالعه نشان داد که به‌طورکلی شکل‌گیری یک سامانه کم‌فشار که در برخی موارد با جبهه‌های جوی نیز همراه است در منطقه، به‌ویژه بر روی خلیج‌فارس و قرارگیری مناطق خشک حاشیه جنوبی خلیج‌فارس در جلوی مرکز کم‌فشار و وزش بادهای جنوب و جنوب‌غربی در این مناطق سبب انتقال گردوخاک از کشورهای حاشیه جنوبی خلیج‌فارس به مناطق جنوبی ایران می‌شود. خروجی مدل HYSPLIT نیز نشان داد که در کلیه پدیده‌های گردوخاک موردمطالعه، وجود جریانات جنوبی در منطقه سبب انتقال گردوخاک به خلیج‌فارس و بخش وسیعی از جنوب ایران شده است.