CEMÂLEDDİN EL-AKSARÂYÎ’NİN HADİSÇİLİĞİ: EL-ES’İLE VE’L-ECVİBE ÖRNEĞİ

Cemaleddin el-Aksarâyi, Osmanli Devri kurulus devri hukumdarlarindan I. Murat doneminde Amasya, Konya ve Aksaray gibi Anadolu topraklarinda yasamis âlim ve mutasavviftir. Soyunun dorduncu kusaktan Fahreddin er-Razi'ye ulas¬tigi belirtilen Cemaleddin el-Aksarâyi, Cemâli nisbesiyle taninmistir. Aksaray’daki Zinciriye Medresesinde hocalik yapmis ve Aksaray’da vefat etmis onemli bir âlimdir. Tefsir, basta olmak uzere hadis, fikih, ahlak, tip, dilbilim gibi cesitli alanlara ait Arapca, Farsca ve Turkce eserler yazmistir. Aksarâyi’nin farkli alanlarda ve dillerde eserler kaleme almasi kendisinin cok yonlu bir âlim oldugunu gostermesinin yani sira 14. asirdaki ilmi birikime isik tutmasi bakimindan da onemlidir. Cemaleddin el-Aksarâyi’nin hadise dair el-Es’ile ve’l-Ecvibe olarak sohret bulmus Şerhu Muskilâti’l-Kur’ani’l-Kerim ve Şerhu Muskilâti Ehâdisi Rabbi’l-Âlemin adli bir eseri bulunmaktadir. Eserin mukaddimesinde belirtildigine gore Cemaleddin el-Aksarâyi, el-Es’ile ve’l-Ecvibe’yi, Amasya Emiri Kutlu Şah’in oglu Şemsuddin Ahmed el-Hac Şadgeldi Pasa icin ve onun isaretiyle bolge halkini da dikkate alarak Farsca yazmistir. Eserin Amasya’da kaleme alindigi bilinmekle birlikte yazim zamani konusunda net bir tarih vermek mumkun degildir. Eser, el-Es’ile ve’l-Ecvibe Tefsir ve Hadis Ilmine Dair Sorular ve Cevaplar ismiyle Necattin Hanay ve Mehterhan Furkani tarafindan Turkceye cevrilmistir. Bu calismada Cemaleddin el-Aksarâyi’nin, el-Es’ile ve’l-Ecvibe adli eseri ekseninde eserin icerigi, Aksarâyi’nin meselelere yaklasim metodu ve eserdeki hadislerin sihhat durumu incelenecektir.