Gaznelilerin Selçuklulara Tabiliği Meselesi ve Sultan Behram Şah Dönemi (1117-1157)

Gazneli Devleti, Selcuklularin Horasan meliki Sencer’in 20 Şevval 510/28 Aralik 1116 tarihinde kalabalik bir ordu ile Gazne’ye girmesiyle Selcuklu Devleti’ne bagli bir yonetim haline geldi. Sencer’in yegeni ve Gazneli Devleti’nin yirminci sultani olan Behram Şah b. Mesud b. Ibrahim b. Mesud b. Mahmud b. Sebuk Tegin, 476/1084 yilinda Gazne’de dunyaya geldi. Ozunde ve sozunde sadik, insaf ve adalet sahibi gibi vasiflari olan babasi III. Mesud b. Ibrahim, Buyuk Selcuklu Sultani Meliksah’in kizi, Sencer’in kiz kardesi Mehd-i Irak lakapli Şah Gevher Hatun’la evliydi. Bu evlilikten Behram Şah dunyaya geldi. On yedi yillik saltanatini Selcuklularla isbirligi yaparak refah ve istikrar icinde geciren III. Mesud, 508/1115 yilinda vefat etti. Yerine oglu Şirzâd gecerek bir yil kadar hukum surdu. Ardindan kardesi Ebu’l-Muluk olarak bilinen Arslan Şah, Gazne tahtina oturdu. Adil ve cesur bir kisilige sahip olan Arslan Şah, gozu kara ve pek ihtiras sahibi bir sultan oldugundan devleti tek basina idare etmek icin kardeslerini hapsetmeye basladi. Bunun uzerine uvey kardesi Behram Şah, Horasan’a kacti. Agabeyi Arslan Şah’i dayisi melik Sencer’e sikâyet etti. Kardeslerin arasini duzeltmek icin elci gonderen Sencer, herhangi bir sonuc alamadi. Bir muddet sonra Sultan Arslan Şah’in uvey annesi, Sencer’in kardesi Mehd-i Irak Şah Gevher Hatun’a karsi kotu muamelede bulundugu haberini aldi. Bu minvalde sikâyetler yogunlasinca Sencer, 20 Şevval 510/28 Aralik 1116 tarihinde kalabalik bir ordu ile Gazne’ye girerek kirk gun kaldi. Sukuneti saglayinca Sultan Behram Şah’i yillik 250 bin dinar vergiye baglayarak Gazne’den ayrildi. Sencer Gazne’den ayrildiktan uzun bir sure sonra Sultan Behram Şah bagimsizlik hayalleri kurarak yukumlu oldugu vergiyi gondermekten imtina etti. Fakat Gazne’nin bagimsizligi fazla surmedi. Buyuk bir ordu ile yeniden Gazne’ye girerek bu devleti hakimiyeti altina aldi. Sultan Sencer’in affetmesiyle tekrar Gaznelilerin basina gecen Behram Şah, yine onun himayesiyle yaklasik yarim asir hukum surdu. 545/1150 yilinda Gurlulara karsi yenilince sarsilan devlet duzenini bir daha toparlayamadan 552/1157 yilinda vefat etti. Onun idaresi doneminde Gazneliler, Selcuklulara tabi bir devlet olarak varligini devam ettirdi.