ارزیابی عملکرد ریشه و صفات مورفولوژیک 15 اکسشن و رقم کاسنی (Cichorium intybus L) در اراضی جلگهای شمال کشور

به‌منظور ارزیابی عملکرد ریشه و صفات مورفولوژیک 15 اکسشن و رقم کاسنی بومی و وارداتی(Cichorium intybus L.، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با پنج تکرار در مزرعه ایستگاه تحقیقات خشکه­داران تنکابن استان مازندران در سال‌های 97-1395 اجرا شد. در این تحقیق صفات تعداد برگ در بوته، طول و عرض برگ، ارتفاع بوته، عملکرد تر و خشک ریشه و بعضی از صفات کیفی ازجمله شکل و قطر ریشه، کرک­دار بودن برگ و ساقه، زمان ساقه­روی، چوبی بودن بافت تاج ریشه، دوره زایشی و دیرزیستی ارقام و اکسشن‌‌ها اندازه­گیری شد. در سال اول برداشت ریشه انجام نشد و در سال دوم در انتهای مرحله رزت (آغاز ساقه­روی)، برداشت ریشه و اندازه­گیری­های مربوطه انجام شد. داده­های هر یک از صفات مورفولوژیک و عملکردی به‌صورت جداگانه تجزیه شدند. نتایج نشان داد که رقم Selenite بیشترین عملکرد ریشه تر (45/35 تن در هکتار) و خشک (57/9 تن در هکتار) را داشت و به‌تنهایی در گروه اول دسته‌بندی میانگین­ها قرار گرفت. نتایج تجزیه به مؤلفه‌های اصلی بر اساس عملکرد و صفات مورفولوژیکی نشان داد که دو مؤلفه اول و دوم در مجموع 72 درصد از واریانس کل را توجیه نمودند. بر اساس نتایج تجزیه خوشه­ای به روش Ward، ارقام و اکسشن‌‌های کاسنی مورد ارزیابی در چهار گروه دسته‌بندی شدند. بیشترین فاصله ژنتیکی بین خوشه دو (اکسشن بهشهر) و خوشه چهار (ارقام خارجی) بدست آمد. نتایج حاصل از تجزیه خوشه­ای و تجزیه به مؤلفه­های اصلی باهم مطابقت داشتند. بر اساس نتایج این پژوهش، اکسشن تنکابن از خوشه اول را می­توان برای انجام تلاقی با رقم پرمحصول Selenite در برنامه اصلاحی آینده کاسنی­های بومی در نظر گرفت.