تأثیر کاربری اراضی بر تغییرات شاخص حرارتی زمین در حوضههای شهری (مطالعۀ موردی: بندر امام خمینی، خوزستان)

امروزه روش­های سنجش از دوری کارایی بالایی در برآورد صحیح تغییرات جزئی حرارتی و پایش تغییرات اقلیمی دقیق اراضی داشته است. مطالعۀ حاضر در ابتدا با استفاده از تکنیک­های سنجش از دور به تأثیر کاربری اراضی بر شاخص حرارتی، سپس کارایی باندهای حرارتی در تعیین دمای کاربری اراضی و در نهایت تعیین شاخص دمای سطح زمین در هر کاربری با استفاده از الگوریتم پنجرۀ مجزا در منطقۀ بندر امام خمینی استان خوزستان پرداخته است. در ابتدا شاخص پوشش گیاهی، با نسبت­گیری اختلاف بازتاب باند مادون قرمز نزدیک و باند قرمز با تصاویر ماهوارۀ لندست 8 و مودیس، سپس به تهیۀ نقشۀ دمای سطح زمین در چهار فصل پرداخته شد. الگوریتم پنجرۀ مجزا، یکی از الگوریتم­های کاربردی و دقیق سنجش از دوری است که با حذف اثرات جوی می­تواند دمای سطحی زمین را به صورت منطقه­ای پایش و اندازه­گیری نماید. نتایج مقایسۀ دو باند ­حرارتی نشان داد، باند­ حرارتی 11(7/3RMSE= )، به دلیل طول موج بالاتر، از دقت بالاتری (ضریب تبیین 9/0)، در برآورد دمای سطحی، خصوصا در دماهای بالا، نسبت به باند حرارتی10 (4/4RMSE= ) برخوردار است. نتایج برآوردها در نقاط کمینه و بیشینۀ دمای کاربری­های مختلف نشان داد، مناطق صنعتی و کارخانه­ها­، با جذب طول موج مادون قرمز حرارتی و افزایش گسیل­مندی، نسبت به پوشش­های درختی و رودخانه­ها تأثیر بیشتری در بالا بردن میانگین نسبی دمای منطقه در محدودۀ صنعتی و شهری داشته­اند. با صنعتی شدن منطقه، میزان شاخص پوشش گیاهی با افزایش دمای هوا، کاهش یافته است. به­طوری­که کمترین میزان پوشش گیاهی در ماه مرداد (42/0-) و بیشترین مقدار در مهرماه (35/0) برآورد شد.