اثرات آتشسوزی بر پویایی پوششگیاهی در مراتع نیمهاستپی (مطالعه موردی: مراتع بویین و میاندشت استان اصفهان)

یکی از عوامل مهم در تعیین ساختار و ترکیب جوامع گیاهی به ویژه در مراتع خشک و نیمه‌خشک، آتش‌سوزی می‌باشد. این مطالعه با هدف بررسی اثر آتش‌سوزی بر پویایی پوشش‌گیاهی در مراتع نیمه‌استپی زاگرس مرکزی انجام شد. نمونه‌برداری پوشش‌گیاهی به روش تصادفی طبقه‌بندی شده و در 6 سایت حریق شامل آتش‌سوزی یکساله و 5 ساله انجام شد. در هر سایت مرتعی، تعداد 20 پلات 4 متر مربعی مستقر شد که 10 پلات در منطقه حریق و 10 پلات در منطقه شاهد اجرا شد. گونه‌های موجود در داخل هر پلات و درصد تاج‌پوشش هر یک از این گونه‌ها به طور دقیق ثبت گردید. جهت مقایسه هر کدام از متغیرهای مربوط به پوشش‌گیاهی از تجزیه واریانس یک‌طرفه و آزمون توکی استفاده شد. نتایج نشان داد که آتش‌سوزی باعث کاهش پوشش‌گیاهی، لاشبرگ و افزایش معنی‌دار سطح خاک لخت در منطقه گردید. ترکیب گونه‌ای پوشش‌گیاهی با گذشت یک دوره 5 ساله از آتش‌سوزی به منطقه شاهد (نسوخته) نزدیک شد. آتش‌سوزی باعث کاهش درصد سهم شکل رویشی بوته‌ای و افزایش سهم اشکال رویشی گراس چندساله، گراس یکساله و پهن‌برگ یکساله در منطقه شد. در اثر آتش‌سوزی، سهم شکل زیستی کامفیت افزایش، و شکل‌های زیستی همی‌کریپتوفیت‌ها، تروفیت‌ها و ژئوفیت‌ها کاهش یافت. همچنین آتش‌سوزی باعث افزایش سهم گونه‌های با خوشخوراکی زیاد و متوسط (کلاس I و II) و کاهش سهم گیاهان کلاس III گردید. بر اساس نتایج این مطالعه می‌توان نتیجه‌گیری نمود که آتش‌سوزی باعث کاهش لاشبرگ و افزایش خاک لخت شده و در پی آن فرسایش خاک تشدید یافته و این نکته در مدیریت مرتع باید مد نظر قرار گیرد.