ESKİŞEHİR'DE YAŞLI İNTİHARLARI

Giris ve Amac: Intihar; sikligi, sekli ve demografik verileri, kulturel ozelikler ve dini inanis gibi yerel nedenlerle degismekle birlikte tum dunyada onemli bir halk sagligi problemi olarak kabul edilmektedir. Dunyada her yil 10-20 milyon insanin intihar girisiminde bulundugu ve 1 milyon insanin da intihar nedeniyle oldugu tahmin edilmektedir. Yaslilik doneminde  meydana gelen intiharlarin, sikligi,  sekilleri ve sebepleri genel populasyondan farklilik gostermektedir. Intihar sikliginin arastirildigi epidemiyolojik calismalarda bazi farkliliklar olmasina ragmen hemen hemen butun toplumlarda intihar sikliginin yasla birlikte arttigi bildirilmektedir. Bu artisin 65 yastan sonra daha da hizlandigi ve 75 yasindan sonra en yuksek sikliga ulastigi rapor edilmektedir. Turkiye Istatistik Kurumu verilerine gore 2014 yilinda  Turkiye’deki intihar sikligi genel olarak yuzbinde 3.94 iken 80-84 yas grubunda bu oranin yuzbinde 8.07 oldugu bildirilmistir. Calismada, 1997-2016 yillari arasinda Eskisehir’de meydana gelen adli olumler icerisinde intihar nedenli olmus yaslilarin demografik verilerinin ve intihar ozelliklerinin (yeri, sekli vs.)  arastirilmasi amaclanmistir. Gerec ve Yontem: Calisma Mart-Kasim 2016 tarihleri arasinda Eskisehir ilinde geriye yonelik dosya taramasi yapilarak yurutulen tanimlayici bir arastirmadir. Calismada Eskisehir ilinde 1997 ile 2016 yillari arasindaki 20 yillik donemde adli nitelikli olumlere ait vaka dosyalari tek tek incelendi. Bu olumlerden 65 yas ustunde ve olum nedeni intihar olan,  klasik otopsisi yapilan yasli intiharlarina ait dosyalar calismaya dahil edildi. Eskisehir’de adli makamlarca yapilan sorusturma sonucunda intihar ettigi kesinlesen 719 olguya ait dosyalar degerlendirildi. Bu olgularin 74’unun (% 10,3) 65 yas ve ustu oldugu saptandi. Toplamda 719 olgunun 74’u calisma grubunu olusturdu. Incelenen dosyalarda kisilerin, yas, cinsiyet, medeni durum, ogrenim durumu, nerede ve kiminle yasadigi,  ekonomik durumu gibi sosyodemografik veriler inceleme formuna kaydedildi. Ayrica olay yeri, intihar yontemi-araci, otopsi bulgulari, otopsi raporunda yer alan sorusturmaya ait bulgular inceleme formuna kaydedildi. Elde edilen veriler bilgisayar ortamina aktarilarak IBM SPSS (Versiyon 20.0) paket programinda degerlendirildi. Calisma grubunun sosyodemografik ozellikleri  tanimlayici istatistiksel veriler (ortalama, frekans, standart sapma vs) ile sunuldu. Ayrica verilerin analizinde Ki kare analizi uygulandi. Bulgular: Incelenen olgularin yillara gore dagilimi yapildiginda tum intiharlarin icerisinde yasli intiharlarinin giderek arttigi, en yuksek orantinin 2015 yilinda (% 22.6) oldugu goruldu. Olgularin 55’i (% 74,3) erkek ve 19’u (% 25,6)  kadindi. Kisilerin yaslari 65 ile 93 yas arasinda degismekte olup,  ortalama(SD) 79,5±6,7 yildi. Olgularin 47’si (%63,5) 75 yas ustundeydi. Intihar eden olgularin 53’unun (% 71,6) esinin olmus oldugu, 11 olgunun (% 14,9)  daha onceden bosanmis oldugu, 6’sinin (% 8,1)  evli oldugu, 4’unun (% 5,4)  ise hic evlenmedigi saptandi. Vakalarin 51’i (% 68,9)  ilkogretim mezunu, 59’u (% 79,7) emekli idi. Olgularin 45’i (%60,8) asi yontemini kullanarak, 16’si (% 21,6) yuksekten atlayarak, 9’u (% 12,2) toksik madde icerek, 4’u (% 5,4) atesli silah ile intihar ettigi saptandi. Atesli silah kullanan olgularin tumunun erkek oldugu,  yuksekten atlayarak intihar edenlerin ise 13’unun erkek, 3’unun kadin oldugu belirlendi. Asi ve diger yontemler olarak siniflandirma yapildiginda cinsiyetler arasinda intihar yontemleri acisindan fark bulunamadi (χ 2 = 0,059  ;  P>0,05). Olgularin % 89,1’inin (n=66) ev veya eklentilerinde,  %5,4’nun (n=4) hastanede intihar ettigi saptandi. Intihar eden yaslilarin ozgecmis ozelliklerine bakildiginda %79.7’sinin (n=59) yakin kaybi oldugu, % 45.9’unun (n=34) psikiyatrik hastaligi oldugu goruldu. Sonuc ve Oneriler: Incelen donem icerisinde intihar nedenli adli olumler arasinda yasli intiharlarinin yuzdesi giderek artmis, 2015 yilinda en yuksek seviyeye ulasmistir. Intihar yontemleri arasinda en sik tercih edilen yontem asiydi. Intihar eden kisilerin ozgecmis ozelliklerine bakildiginda, onemli bir kisminda yakin kaybi ve psikiyatrik hastalik oldugu goruldu. Bu baglamda ozellikle yakin kaybi olan yaslilarin sosyal yasantilarinin desteklenmesi ve psikiyatrik hastaligi olanlarin intihar etme potansiyeli acisindan ayrintili olarak incelenmesi gerektigi kanisina varildi. Anahtar Kelimeler: Yasli, intihar, adli vaka