شناسایی منشأهای داخلی توفان های گردوغبار با استفاده از سنجش از دور، GIS و زمینشناسی (مطالعه موردی: استان خوزستان)

توفان  گردوغبار زیان‌های هنگفتی در ایران، به‎ویژه استان خوزستان به وجود آورده است. از این رو، نیاز مبرمی به پهنه بندی منشأهای گردوغبار به عنوان اولین گام در مبارزه با این توفان‎ها وجود دارد. شناسایی دقیق منشأهای داخلی گردوغبار استان خوزستان، با به کارگیری روش ترکیبی سنجش از دور، GIS و رسوب‌شناسی هدف مطالعه حاضر است. برای این منظور، داده های مکانی خاک‌شناسی، کاربری زمین‌، اقلیم، شیب (گردآوری از سازمان مربوطه) و رسوب‌شناسی به عنوان لایه های محدود کننده و لایه پوشش گیاهی، دمای سطح زمین و رطوبت خاک به عنوان لایه های اصلی استفاده شدند. نقشه رسوب‌شناسی منطقه با نمونه‌برداری میدانی (900 نمونه) و روش‌های دورسنجی تهیه شد. همچنین لایه های اصلی با اجرای پردازش‌های محاسباتی لازم روی تصاویر ماهواره لندست 8 استخراج شدند. لایه های محدودیت برای حذف مناطق بدون پتانسیل تولید گردوغبار به کار گرفته شد. در مرحله بعد وزندهی لایه های اصلی با بکارگیری روش مقایسات زوجی و روش تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP) صورت گرفت. پس از ضرب هر لایه اصلی در وزن متناظر، تلفیق پایانی لایه ها انجام شد و  نقشه مناطق منشأ گردوغبار به دست آمد. برای درستی سنجی نتایج، بازدید میدانی در 180 نقطه از منشأها صورت گرفت که گویای دقت بالای مناطق شناسایی شده است. نتایج نشان می دهد که 9 درصد از مساحت دشت خوزستان، معادل 349254 هکتار منشأهای تولید گردوغبار هستند. کانون‌های گردوغبار بر پایه نوع کاربری و مساحت، به ترتیب شامل مراتع تخریب شده، زمین‌های کشاورزی دیم رها شده، زمین‌های بدون پوشش، تالاب‎ها و آبگیرهای خشک شده و زمین‌های کشاورزی آبی هستند.