BİST 100 getiri zaman serisinin kaotik analizi ve ANFIS ile kısa dönemli öngörülebilirliği

Borsa Istanbul’da islem goren, halka aciklik orani, islem hacmi ve piyasa degeri gibi kriterler yonunden en yuksek 100 pay senedinin basarisinin degerlendirilmesinde BIST 100 endeksi kullanilmaktadir. Bu calismada, BIST 100 getirilerinin kaotik yapiya sahip olup olmadiginin ve kisa donemli ongorulebilirliginin tespit edilmesi amaclanmistir. Oncelikle, 02.01.2008 ile 02.01.2018 tarihleri arasindaki gunluk BIST 100 fiyat endeksi verileri kullanilarak BIST 100 getirileri elde edilmistir. En uygun gecikme zamani ve gomulu boyut kullanilarak, kaos analizi icin gerekli olan faz uzayi yeniden olusturulmustur. Ardindan, bu getiri serisi icin elde edilen yeni faz uzayinda kaotik cekerin korelasyon boyutu hesaplanmistir. Calisilan BIST 100 yapisinin dogrusal olup olmadigini tespit edilmesinde BDS (Brock, Dechert ve Scheinkman) testinden yararlanilmistir. Bununla beraber, serinin uzun donemli hafizaya sahip olup olmadigi, donusturulmus genislik yontemi ile Hurst usteli katsayisi belirlenmistir. Getiri serisinin pozitif Lyapunov usteline bakilarak, bu serinin kaotik davranis gosterip gostermedigi tespit edilmistir. Kaos analizinin ardindan, BIST 100 endeksi YSA ve ANFIS modeli ile tahmin edilmistir. En dusuk hata degerine sahip modelin ciktilari getiri serisine donusturulerek BIST 100 getirilerinin tahmini degerleri elde edilmistir.