Osmanlıların Bağdat’taki Veli Topu: Ebu Hızzame

Bagdat’in Kanuni Sultan Suleyman tarafindan 1534’te Osmanli egemenligine alinmasinin ardindan XVII. yuzyil baslarinda ortaya cikan gelismeler sehrin 1624’te Safevilerin eline gecmesiyle sonuclanmistir. Osmanli Devleti’nin sehri geri almak icin yaptigi sefer ve kusatmalar basarisiz olmus, 1635’te ilk dogu seferine cikarak Revan ve Tebriz’i fethetmis olan Sultan IV. Murad 1638’deki uzun sureli muhasaranin ardindan Bagdat’i yeniden Osmanli topraklarina katmistir. Sultan IV. Murad, berkitilmis surlar ve istihkâmlarla savunulan Dicle nehrinin kenarindaki sehrin kusatilmasi icin guclu ordusuyla birlikte cok miktarda kale dogen top getirmistir. Bagdat kusatmasinda aktif olarak kullanilan buyuk silahlardan bazilari geri goturulmeyerek muhafaza ve mudafaa icin birakilmistir. Bagdat’taki Osmanli toplari I. Dunya Savasi’nda Kutu’l-Amâre harekâti sirasinda da kullanilmislardir. Bunlar Bagdat onlerindeki faaliyetlerinden 278 yil sonra tekrar savasa katilmislardir. Sultan Murad devrine ait Bagdat’taki Osmanli toplarindan birisi halk arasinda “Ebu Hizzâme” olarak adlandirilmistir. Bu unlu kusatma topu hakkinda cesitli inanis ve pratikler gelistigi gibi kutsiyet atfedilerek veli mertebesinde oldugu kabul edilmistir. Bu calismada, Ortadogu’nun onemli stratejik merkezlerinden olan Bagdat’in Osmanlilar tarafindan yeniden alinmasina dair genel bir degerlendirme yapilarak Osmanli’nin bu topraklardaki musterek yadigâri olarak gunumuze ulasabilen Bagdat’in tarihi topuna iliskin bilgiler ele alinmistir.