SEREBRAL PALSİLİ ÇOCUKLARDA BOTULİNUM TOKSİN ENJEKSİYONU SONRASI FİZYOTERAPİ VE REHABİLİTASYON PROGRAMININ VÜCUT FONKSİYONLARI, AKTİVİTE VE KATILIM ÜZERİNE ETKİLERİNİN İNCELENMESİ

Bu calismanin amaci; Serebral Palsi’li (SP) cocuklarda Botulinum Toksin-A (BoNT-A) enjeksiyonu sonrasi cocuga ve aileye ozel hedefe yonelik aktivite tabanli fizyoterapi ve rehabilitasyon programinin, vucut fonksiyonlari, aktivite ve katilim uzerine etkilerini arastirmakti. Bu calismaya yaslari 3-10 yil arasinda degisen, kaba motor fonksiyon seviyesine gore seviye II ve III olan, haftada iki kez ozel egitim ve rehabilitasyon merkezlerinde “Geleneksel Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Programi” (G-FTR) alan 24 spastik diplejik SP’li cocuk dahil edildi. Cocuklar calisma (n=12) ve kontrol grubu (n=12) olarak iki gruba ayrildi. Calisma grubuna, sekiz hafta, haftada iki gun, gunde bir saat aile ve cocuga ozel, hedefe yonelik, aktivite tabanli; “Yapilandirilmis Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Programi” (Y-FTR) uygulandi. Kontrol grubu G-FTR’na devam etti. Calisma grubunda her cocuk icin aktivite ve katilim ile ilgili hedefler aile, cocuk ve fizyoterapist tarafindan olusturularak Hedefe Ulasma Olcegi’ne (GAS) gore degerlendirildi. Program oncesi ve sonrasi cocuklarin aktivite ve katilim durumlari (Pediatrik Ozurluluk Degerlendirme Envanteri-PEDI), motor fonksiyonlari (Kaba Motor Fonksiyon Olcutunun ayakta durma ile yurume, kosma ve ziplama alt bolumleri - GMFM D ve E), yuruyus performanslari (Gilette Fonksiyonel Yuruyus Degerlendirme Anketi), denge (Pediatrik Denge Olcegi), kas tonuslari (Modifiye Ashworth Skalasi ve Modifiye Tardieu Skalasi), kas kuvvetleri (el dinamometresi), selektif motor kontrol becerileri (Alt Ekstremite Selektif Motor Kontrol Degerlendirmesi-SCALE), yuruyus sirasinda ekstremite pozisyonlari (Gozlemsel Yuruyus Skalasi), yuruyusun zaman-mesafe karakteristikleri (GaitTrainer Biodex II) degerlendirildi. Ailelerin endise ve memnuniyet durumlari ve cocuklarinin programa uyumlari sorgulandi. Sonuc olarak; program sonrasi calisma grubunda, aktiviteyi ve hayata katilimi gelistirmeyi hedefleyen GAS puanlarinda istatistiksel olarak anlamli gelismeler elde edildi (p<0,05). Calisma grubunun yuruyus performansinda, GMFM’nin ayakta durma bolumunde ve PEDI’nin mobilite bolumunde kontrol grubuna gore istatistiksel olarak anlamli artis oldu (p<0,05). Program sonrasi calisma grubunun ayak bilegi ve parmaklarin selektivite puani ve yurume hizindaki artis kontrol grubuna gore istatistiksel olarak anlamli oranda fazlaydi (p<0,05). Her iki grupta da alt ekstremite kaslarinin tonusu azalmakla birlikte calisma grubunda kontrol grubuna gore adduktor, hamstring ve gastroknemius kaslarinin tonusundaki azalma istatistiksel olarak anlamliydi (p<0,05). Calisma grubunun govde ve alt ekstremite kas kuvveti artti ve kontrol grubuna gore kalca ekstansor ve fleksor kas kuvvetindeki artis istatistiksel olarak anlamli oranda fazlaydi (p<0,05). Calisma grubunda ailelerin programdan memnuniyetleri ve programa uyumlari daha fazlaydi (p<0,05). Sonuc olarak; cok seviyeli BoNT-A enjeksiyonu sonrasi Y-FTR programi G-FTR programina gore kas tonusu, kas kuvveti ve alt ekstremite selektivitesini daha cok etkileyerek cocuklarin motor fonksiyonlarina, yuruyus kalitelerine, gunluk yasam aktivitelerine ve hayata katilimlarina olumlu katkilar sagladi.