SANATÇI ROMANI (KÜNSTLERROMAN) OLARAK KARARTMA GECELERİ

Olusum ya da buyume romani olarak da adlandirilan bildungsromanin bir alt turu sayilan sanatci romani (Kunstlerroman), bir sanatcinin, sanat yolunda gecirdigi asamalari ve sanata dair sorunlarini merkeze alir. James Joyce’un Sanatcinin Bir Genc Adam Olarak Portresi (A Portrait of The Artist As a Young Man, 1916) adli eseri bu turun klasigi sayilir. Turk edebiyatinda da Tanzimat’tan Cumhuriyet’e uzanan surecte bircok sanatci romanina rastlamak mumkundur. Bunlarin ilki, Halit Ziya’nin, sair baskisisi Ahmet Cemil’in sanatsal kaygilarini dile getirdigi Mai ve Siyah (1896-1897) adli romanidir. Rifat Ilgaz’in, Ikinci Dunya Savasi yillari Istanbul’unda gecen Karartma Geceleri (1974) adli romani da ogretmen ve ayni zamanda sair olan baskisisi Mustafa Ural’in, sanata dair goruslerini ve bir sanatci olarak durusunu konu edinir. Bu yazida, Mustafa Ural’in, iki bucuk ay suren arayis oykusu uzerinden, Karartma Geceleri’nin, sanatci romani olarak da okunabilecegi tartisilacaktir.