Gevolgen van vermesting voor drinkwaterwinning

Dankzij het mestbeleid sinds de jaren negentig van de vorige eeuw komt er minder nitraat in het grondwater terecht. Door het vijfde Actieprogramma Nitraatrichtlijn (2014-2017) zal de nitraatconcentratie verder dalen en zullen grote gebieden van Nederland gemiddeld aan de norm voldoen. Uit een literatuurstudie uitgevoerd door het RIVM blijkt dat overschrijdingen in deelgebieden onder bepaalde omstandigheden kunnen voorkomen. Dit kan zich ook voordoen in de gebieden waar grondwater voor de drinkwaterbereiding wordt gewonnen, de zogeheten grondwaterbeschermingsgebieden. Overschrijding van de nitraatnorm kan in de hand worden gewerkt door de teelt van specifieke gewassen op droge zandgronden waarbij veel nitraat uitspoelt naar het grondwater (uitspoelingsgevoelige gewassen). In deze literatuurstudie is niet bekeken bij welke concrete drinkwaterwinningen de norm wordt overschreden en in welke mate. Dit is namelijk afhankelijk van de lokale omstandigheden. Het is ook nog niet duidelijk hoe en op welke termijn de gedaalde nitraatconcentratie in het bovenste grondwater zich zal manifesteren bij de pompputten voor drinkwaterwinning, die dieper zijn gelegen. Evenmin is bekend of de ingezette daling voldoende is om het grondwater in de pompputten aan de norm te laten voldoen. Duidelijk is wel dat het beeld per winning zal verschillen. Deze bevindingen blijken uit een literatuurstudie die in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM) is uitgevoerd naar de stand van zaken van het effect van het mestbeleid op het grondwater. Het RIVM heeft deze studie in samenwerking met KWR Watercycle Research Institute en Deltares verricht. De huidige resultaten liggen in lijn met de conclusies van KWR uit 2012 (De gevolgen van vermesting voor drinkwaterwinning in beeld) en vullen deze aan met enkele bevindingen.