تحلیلی بر مهاجرت و اسکان خانوارهای ارامنه در حومه اصفهان دوره صفوی؛ نمونه پژوهی: منطقه لنجان

در اوایل قرن11ه.ق/17م، شاه ‌عباس اول گروه‌هایی ازخانوارهای اتباع ارمنی را از موطن آنها در جلفا و ایروان، به اصفهان و مناطقی از حومه آن کوچ داد. حضور ارامنه در اصفهان و حومه آن به‌مثابه گروه‌های مهاجری تلقی شد که حق انتخاب محل نداشته و به این مناطق کوچانده شدند. بر این اساس، بخشی از ده‌نشینان و کشاورزان آنها در بعضی نواحی روستایی منطقه‌ی لنجان اسکان داده شدند. مقاله حاضر به روش توصیفی- تحلیلی و بهره‌گیری از فضای جستارهای میدانی، به دنبال پاسخ به این پرسش‌ها است که: اسکان خانوارهای ارامنه در لنجان با چه اهدافی صورت گرفت و کدامیک از نواحی روستایی لنجان ارمنی‌نشین بودند؟ ارامنه طی حضور خود در منطقه‌ی لنجان چه اثرات مهمی بر وضعیت اقتصادی این منطقه داشتند؟ یافته‌ها نشان می‌دهد که: ارامنه مهاجر، با اهداف سیاسی، اقتصادی و دفاعی در سطح وسیعی از نواحی حاصلخیز لنجان سکونت داده شدند. حمایت شاهان صفوی از ارامنه و تلفیق نیروی کار بومی و ماهر، سبب رونق کشت و زرع و فعالیت‌های وابسته به آن در منطقه شد؛ به دست آنها آبادی‌های چندی بنیان نهاده شد و کار و تولید در منطقه رونق گرفت. در اواخر دوره‌ی صفوی ارامنه متحمل فشارهای اقتصادی و مذهبی شدند.