اثر عصاره های خام آبی و اتانولی گیاهان انجیر و زیتون تلخ بر بیماری ناشی از ویروس موزائیک خیار در گیاه خیار(Cucumis sativus) در شرایط گلخانه

چکیده زیتون تلخ (Melia azedarach) از خانواده Meliaceae و انجیر (Ficus carica)از خانواده Moraceae، گیاهان مهم دارویی بومی ایران هستند. در این تحقیق اثر عصاره­ های خام آبی و اتانولی گیاهان زیتون تلخ و انجیر در کاهش شدت بیماری ناشی از ویروس موزائیک خیار (Cucumber mosaic virus, CMV) در بوته­ های خیار با استفاده از آزمون ساندویچ دوطرفه الایزا (DAS-ELISA) و (Sq-RT-PCR) Semi quantitative-RT-PCR مورد سنجش قرار گرفت. همچنین از آزمون Sq-RT-PCR برای سنجش میزان نسخه برداری ژن PR-1 استفاده گردید و فعالیت اختصاصی آنزیم فنیل آلانین آمونیوم لیاز (PAL) سنجش شد. نتایج آزمون الایزا نشان داد میزان حضور CMV در گیاهچه­ های خیار، 1۵روز بعد از تیمار با غلظت­ های  ppm۱۰۰ عصاره اتانولی و ppm۱۰۰۰ عصاره آبی انجیر و زیتون تلخ در مقایسه با شاهد آلوده بدون تیمار به طور معنی­ داری کاهش پیدا کرده است. همچنین بیان ژن PR-1 پس از تیمار نمونه ­ها با عصاره اتانولی انجیر و زیتون تلخ در غلظت ppm 100 به طور معنی­ داری افزایش یافته و فعالیت اختصاصی آنزیم PAL در نمونه های تیمارشده با عصاره اتانولی انجیر و زیتون تلخ در غلظت ppm 100 تا 15 روز بعد از اضافه شدن عصاره در مقایسه با نمونه­ های آلوده تیمار نشده به طور معنی ­داری افزایش یافت و شدت بیماری ناشی از CMV در گیاهچه ­های خیار تیمار شده با عصاره اتانولی انجیر و زیتون تلخ در غلظت ppm 100 به طور معنی ­داری کاهش یافت. نتایج این بررسی در مجموع بیانگر فعال شدن احتمالی مقاومت سیستمیک اکتسابی در برابر CMV در گیاهچه­ های خیار از طریق سازوکارهای مختلف مولکولی و بیوشیمیایی توسط عصاره­ های الکلی گیاهان انجیر و زیتون تلخ مورد استفاده در این پژوهش می­ باشد.