NÂBÎ’NİN BİLİNMEYEN BİR MUAKKİBİ: SÜLEYMAN VE NÂBÎ’YE NAZİRELERİ

Nazire, en genel ve bilinen tanimiyla bir sairin, baska bir sairin siirine cogunlukla ayni vezin ve kafiyede -varsa redifte- yazdigi benzer siirdir. Divanlardaki nazire siirlerin oranina bakildiginda, klasik Turk edebiyatina nazire edebiyati denilebilir. Edebiyatimizda belli sairlerin ve siirlerin etrafinda olusmus nazire halkalarindan bahsetmek mumkundur. Bilhassa buyuk sairler ve siirleri her donemde tanzir edilmistir. Bu isimlerden biri de Nâbi’dir. Nâbi, etrafinda genis bir etkilenme ve nazire halkasi olusturmus; mektep sahibi bir sairdir. Klasik Turk edebiyatinda dusunce ve nasihat merkezli siir anlayisinin, baska bir deyisle hikemi siirin en onemli temsilcisi olan Nâbi, bircok saire model olmustur. Bu isimlerden biri de biyografik kaynaklarda ismi gecmeyen ve siirlerinde mahlas kullanmayan Suleyman’dir. Divan’indan hareketle 17. yuzyil sairlerinden biri oldugunu dusundugumuz Suleyman; Nef‘i (o. 1635), Vecdi (o. 1661), Nâ‘ili (o. 1666), Mezâki (o. 1676), Abdi Pasa (o. 1691) gibi isimlere nazire yazmistir. Ancak o, en fazla Nâbi’nin siirlerini tanzir etmistir. Şairin 68 gazelinden 15’i Nâbi’ye naziredir. Suleyman’in Divan’i Misir Milli Kutuphanesi Talat 159’da bulunmaktadir. Katalogda Koca Dervis Pasa (o. 1603) adina kayitli olan bu nushada sairin kaside nazim sekliyle yazdigi 6 siir, 1 terci-bent, 68 gazel, 150 rubai ve 12 mufret yer almaktadir. Bu calismada hem Suleyman hakkinda bilgi verilmis hem de sairin Nâbi’ye olan nazireleri incelenmistir. Calismanin sonucunda Suleyman’in Nâbi’nin âsikane gazellerine nazire yazan Nâbi muakkibi bir sair oldugu gorulmustur.