Geleneksel Kamu Yönetimi Yaklaşımında İki Kırılma Noktası: Herbert Simon ve Kamu Tercihi Okulu

1950’li yillar itibariyle geleneksel kamu yonetimi yaklasiminin ilkeci tutumu elestirilmeye baslamis ve gunumuze kadar ulasan zaman diliminde sistem ici cesitli kirilmalar meydana gelmistir. Kirilma isaretlerini veren ilk kuramcilardan biri, Herbert Simon’dur. Simon, 1946 yilinda yayimlanan Idarenin Atasozleri ( The Proverbs of Administration) adli makalesiyle yonetimde kendisinden once temel ilkeler olarak kabul edilen uzmanlasma, komuta birligi, kontrol cevresi gibi konulari sorgulamaya acmis ve incelenmeye deger fakli bir olcut olarak ‘verimliligi ( efficiency )’ sunmustur. Simon, yonetimle ilgili sonraki calismalarinda insanin dusunme, karar verme ve davranisini temel alan incelemeler yapmistir. Yonetimde insan davranislarinin onemini vurgulayan Simon yonetimin salt mekanik ilkelerden olusmadigini vurgulamistir. Bu minvalden hareket ederek davranislar uzerinden yonetime iliskin genellemelere ulasan diger bir yaklasim ise cagdas yonetim yaklasimlarindan Kamu Tercihi Okulu ( Public Choice Theory) ’dur. Simon ve Kamu Tercihi Okulu arasinda dogrudan kuramsal bir yakinlik bulunmamakla birlikte Kamu Tercihi Okulu, Simon’u yonetimdeki hiyerarsi ve verimlilige iliskin sorgulamalarindan oturu geleneksel yaklasimdan ustun tutar. Yonetsel isleyisi insan davranisiyla aciklama cabasi disinda, ekonomiklik/verimlilik merkezli teori uretmeleri ve hiyerarsiyi onemsizlestirmeleri soz konusu iki yaklasimin diger ortak noktalaridir. Simon ve Kamu Tercihi Okulu arasindaki iliskinin kavramsal ve dusunsel benzerligin nedenleri arasinda kullandiklari mantiksal pozitivizm yonteminin de etkisi oldugu soylenebilir. Bu calismada, iki yaklasimin neden benzestikleri sorunsallastirilmakta, ortusen ve ayrisan yonleri kullandiklari kavramlar ekseninde karsilastirmali olarak degerlendirilmektedir.