19. YÜZYILDAN GÜNÜMÜZE ERBAA YÖRESİNDEKİ GÖÇ HAREKETLERİ

Dogu ile Bati arasinda, onemli goc yollari uzerinde bulunan Erbaa, iliman iklimi ve verimli topraklara sahip olmasi nedeniyle tarih boyunca pek cok goc hareketine sahne olmustur. Yoreye bilinen ilk goc hareketinin, Malazgirt Savasi (1071)’nin akabinde gerceklestigi bilinse de, bu konuyla ilgili en dogru ve ayrintili veriler 19. Yuzyil ve sonrasina aittir. Osmanli-Rus savaslari neticesinde, cogunlukla Balkanlar ve Kafkaslar’dan hareket eden gocmen kitlelerinin onemli duraklarindan biri de Erbaa ve cevresi olmustur. Agirlikli olarak Cerkez gocmenlerden olusan bu yer degistirme hareketine, az da olsa Gurculer de katilmislardir. Yore ve yakin cevresine Balkan Savaslari (1911-1912) ve Lozan Baris Antlasmasi (1923)’ndan sonraki donemlerde ise Selanik Mubadilleriyle, Bosnak ve Arnavut gocmenler yerlestirilmislerdir. Erbaa, gunumuzde ise gelisen sanayisi ve cevresine gore bir cekim merkezi olmasi, vs. gibi nedenlerden dolayi, ozellikle cevresindeki dag koylerinden ve yakin ilcelerden goc almaktadir. Calismada temel amac, 19. Yuzyildan itibaren gunumuze kadar ki surecte yasanan Anadolu’ya yonelen goc hareketlerinin Erbaa baglaminda ele alinmasidir. Bunun icin, konuyla ilgili genis bir literatur taramasi yapilarak, yayimlanmis kitap, tez, makale ve bildiriler incelenmistir. Cumhuriyet Donemi’nde gerceklesen goc hareketleriyle ilgili akademik calismalarin yanisira, TUIK’ten veriler alinmis ve bu veriler ArcGIS 10.5 ve Mapchart programlariyla haritalanmistir. Ayrica ilgili konularda yerinde gozlem ve mulakat yontemleri kullanilarak, bilgiler desteklenmistir. Calisma yoreyle ilgili bu konudaki ilk makale calismasi acisindan onemlidir.