راههای ارتباطی بخش غربی استان لرستان: در دوره ساسانی و سدههای آغازین اسلامی

مسیرهای تاریخی ولایت «طرهان/طرحان» در جنوب‌غرب استان لرستان از راه‌های برون منطقه‌ای پرتردد و مهم است. از مهم‌ترین این مسیرها، محور ارتباطی کرمانشاه به خوزستان در دوره ساسانی و سده‌های آغازین اسلامی است که آثار معماری ارزشمندی در آن ساخته شده است. اهداف پژوهش حاضر، مطالعه قابلیت‌های ارتباطی منطقه طرهان و بررسی تأثیر جغرافیا، اقلیم و آب‌و‌هوای منطقه در چگونگی انتخاب مسیرها و تحلیل سازمان فضایی بناهای مرتبط با آن است. رویکرد تحقیق تاریخی-تحلیلی است و گردآوری یافته‌ها با مطالعه میدانی و ابزار جمع‌آوری اطلاعات از طریق پژوهش کتابخانه‌ای است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که وضعیت جغرافیایی و اقلیم آب‌وهوایی سبب شکل‌گیری دو مسیر بهاره و پاییزه در منطقه شده است. این راه ارتباطی علاوه بر برقراری ارتباط خوزستان با مناطق شمال و شمال‌غرب ایران از طریق طرهان، نقش زیادی در برقراری امنیت ناحیه و پایداری استقرار‌های آن داشته است. از دیگر نتایج این پژوهش شناسایی بخش زیادی از جاده‌های سنگ‌فرش‌‌ در مناطق کوهستانی، تعدادی قلعه به‌منظور حفاظت از راه و کاروان‌ها، ایستگاه‌های بین‌راهی با کارکرد خدماتی-رفاهی، ‌آب‌انبار، کاروانسرا/ منزلگاه و همچنین کتیبه‌های از دوره اسلامی است که برای اولین بار شناسایی و معرفی می‌شوند.