واکاوی مسائل شغلی معلّمان آموزش و پرورش

کیفیت زندگی معلمان، نشانه‌ای آشکار و تعیین‌کننده از روند تعالی یا تباهی در هر جامعه‌ای است. پژوهش حاضر با هدف واکاوی مسائل پیچیده شغلی معلمان انجام شده‌ است. سعی‌ شد تا با نگاهی جامع و ژرفانگر و با استفاده از رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی، مشکلات موجود در عملکرد بهینه ایشان شناسایی‌شده و عواملی که زمینه‌ساز افت انگیزه شده‌است، واکاوی گردد. برای گرد‌آوری داده‌ها از مصاحبه نیمه‌ساختارمند استفاده شد و با استفاده از نمونه‌گیری ملاکی، پس از انجام 21 مصاحبه، اشباع نظری داده‌ها حاصل‌شد. به‌منظور افزایش اتکاپذیری، تاییدپذیری، باورپذیری صحت داده‌ها، از شیوه‌های «بازرسی و بازبینی در زمان کدگذاری»، «بهره‌گیری از نظرات همکاران پژوهشی و تأیید آن‌ها»، «تبیین جزئیات دقیق فرایند گردآوری و تحلیل داده‌ها»، «درگیری طولانی مدت»، سه‌سو‌سازی و تحلیل موارد منفی استفاده‌شد. تحلیل عمیق ادراک معلمان، موجب شد تا مسائلی نظیر شرایط نامساعد سازمانی، دخالت‌ها و تحکم‌های مدیریتی، شرایط نامساعد محیط کاری، کمبود حقوق، مزایا و امکانات رفاهی، کاهش علایق و ترجیحات دانش‌آموزان به فرایند یادگیری، تنزل‌ شأن و جایگاه معلم و فراهم نبودن زمینه پیشرفت و بالندگی تحصیلی و شغلی، شناسایی شود. نتایج نشان‌داد که معلمان، از مسائلی جدی در نظام آموزش و پرورش رنج می‌برند که به‌ دلیل مرتفع نشدن مشکلات، به بروز دلسردی، افت انگیزه و کاهش عملکرد بهینه از آن‌ها منجر ‌شده‌است. به نظر می‌رسد تداوم این مشکلات، می‌تواند به تعمیق، پیچیدگی و تحکیم آن دامن زده و به تشدید و تسریع برخی از تبعات ناگوار اجتماعی و اخلاقی و کاهش سلامتی و بالندگی فردی و جامعه بینجامد.