Türkiye’nin Trakya Bölgesi Bağlarında Kısa Boğum Hastalığı Grapevine Fanleaf Virus (GFLV) ile Vektör Nematod Xiphinema spp. İlişkilerinin Araştırılması

Dunya’da uzum ( Vitis vinifera L.) baglarinda gorulen en onemli virus hastaligi  Xiphinema nematod turleri tarafindan tasinan Grapevine fanleaf virus (GFLV)’nun neden oldugu kisa bogum hastaligidir. 2013 ve 2014 yillarinda yurutulen bu calismada, Trakya Bolgesi Baglari’ndaki asmalarda ve omcalarda kisa bogum hastaligina neden olan GFLV ile bu virusun vektoru olan  Xiphinema spp . nematod turlerinin yayginlik durumunun belirlenmesi, vektor nematodlar ile GFLV arasindaki iliskinin saptanmasi amaclanmistir. Arastirma ile Trakya Bolgesi’nin Tekirdag, Kirklareli ve Edirne illerinde, ilce ve koylerdeki bag alanlarinda gozlemler yapilmis ve ornekler alinmistir. 2013 ve 2014 yillarinda yapilan surveylerde, virus hastalik belirtileri gosteren omcalarin yaprak, surgun, petiol ve kambiyumlarindan ornekler toplanmistir. Ayrica hastalikli omcalarin her birinin kok bolgesinden, kilcal kokleri ile birlikte rizosferinden toprak ornekleri de olmak uzere toplam 152 adet ornegi saglanmistir. Alinan bitki doku ornekleri, Double Antibody Sandwich Enzyme Linked Immunosorbent Assay (DAS-ELISA) yontemi ile serolojik teste tabi tutulurken; toprak orneklerine morfolojik ve morfometrik olcumler yapilarak, toprak bunyesindeki nematod turleri saptanmistir. DAS-ELISA testi sonucu elde edilen bulgulara gore, 152 adet yaprak ve doku orneginin 35 adedi, GFLV ile enfekteli olarak saptanmistir. GFLV ile enfekteli olarak saptanan omcalarin 9 adedinin toprak orneginde  Xiphinema index , yine GFLV enfekteli 13 omcanin toprak orneginde ise Xiphinema pachtaicum  nematod turu tanilanmistir. Ote yandan GFLV ile enfekteli 13 omcanin kok bolgelerinde ise herhangi bir  Xiphinema turune rastlanmamistir. GFLV saptanan omcalara virusun asili bag fidani uretimi esnasinda bulasmis olabilecegi gibi budamalarda mekanik inokulasyonla ya da hatali fidan seciminden kaynaklanmis olabilecegi dusunulmektedir. Survey yapilan bag alanlarinda  X. pachtaicum ’un baskin oldugu saptanmis olup enfekteli omcalarin kok bolgesinde tek basina bulunmasi bu nematod turunun de GFLV vektoru olabilecegini dusundurmektedir.