اثر روشهای خاکورزی و بقایای ذرت بر عملکرد گندم، فراوانی ماده آلی و کرمهای خاکی در زرقان فارس

به منظور بررسی اثر روش‌های خاک‌ورزی (خاک‌ورزی رایج، کم خاک‌ورزی و بی خاک‌ورزی) و مدیریت بقایای گیاهی ذرت (حفظ بقایا و حذف تمام بقایا از سطح خاک) بر محتوای ماده آلی خاک، فراوانی کرم‌های خاکی و پاسخ عملکرد گندم، آزمایشی در سال زراعی 96-1393 به صورت کرت‌های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در زرقان فارس اجرا شد. خاک‌ورزی رایج و حذف بقایا نسبت به خاک‌ورزی حفاظتی منجر به کاهش 15 و هشت درصدی ماده آلی خاک در دو عمق صفر-10 و 10-20 سانتی‌متری شد. در مقابل، حفظ بقایای گیاهی در خاک‌ورزی رایج نسبت به حذف بقایا منجر به افزایش 27 درصدی محتوای ماده آلی خاک شد. بیشترین فراوانی کرم‌های خاکی در بی خاک‌ورزی و حفظ بقایا حاصل شد در حالی که خاک‌ورزی رایج و حذف بقایا نسبت به کم خاک‌ورزی و بی خاک‌ورزی فراوانی کرم‌های خاکی را 17 درصد کاهش داد. هم‌چنین، بیشترین عملکرد دانه (8113 کیلوگرم در هکتار) و شاخص برداشت گندم (26/40 درصد) به ترتیب در کم خاک-ورزی و خاک‌ورزی رایج با حفظ بقایای گیاهی ذرت حاصل شد. عملیات بی خاک‌ورزی و حفظ بقایا میزان عملکرد دانه گندم را نسبت به کم خاک‌ورزی بیش از 40 درصد کاهش داد. به‌طور کلی در تناوب پیوسته گندم-ذرت جهت حفظ پتانسیل عملکرد گندم، بهبود حاصلخیزی خاک و افزایش فعالیت کرم‌های خاکی انجام عملیات کم خاک‌ورزی و نگهداری بقایای گیاهی ذرت در سطح خاک قابل توصیه است.