تأویل یا تعبیر؟ نگاهی تطبیقی به نظریۀ "تأویل" علامه طباطبایی و نظریۀ "رویاهای رسولانه" دکتر سروش

نگاه تطبیقی به نظریۀ «تأویل» علامه طباطبایی و نظریۀ «رؤیاهای رسولانه» دکتر سروش بیانگر این واقعیت است که هر دوی آنها کنه متن مقدس را غیرمحصور در ساختار تاریخی آن، و به حقیقت و باطن متن مقدس در پس ظواهر آن می اندیشند. نظریۀ تأویل که قوس صعود و خلاف قوس تنزیل و انزال و به معنای کشف ارتباط میان مصحف موجود با حقیقت عینی آن _ کتاب مکنون, ام الکتاب_ است, از جهات متعددی بر نظریۀ رؤیاهای رسولانه برتری دارد. این جهات عبارتند از: 1. با سنت سامی - عبری - اسلامی سازگار است. 2. هم زمان همه شواهد را پوشش می دهد. 3. با منطوق قرآن انطباق تام دارد. 4. قدسیت و الهی و به نحوی بشری بودن قرآن را هم می پذیرد. 5.می تواند به دغدغه های مذکور در مقاله ششم رؤیاهای رسولانه، که سروش را به بشری و رؤیایی انگاشتن قرآن سوق داده است، پاسخ دهد. 6. رویکرد عرفانی و اشراب نظریه تاویل از ام الکتاب موجب گشته که طباطبایی -برخلاف سروش- از معرفت گزاره ای فراتر رود و به معرفت وجودی و شهودی نایل گردد اما سروش با پذیرش بسط تجربه نبوی و رؤیاهای رسولانه به حذف مسأله به جای حل مسأله روی آورده است.