ŞANLIURFA'DA BİR AİLE SAĞLIĞI MERKEZİ BÖLGESİNDEKİ KADINLARDA ÜRİNER İNKONTİNANS PREVALANSI VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Fatma Gozukara 1 , Ibrahim Koruk 2 , Burcu Kara 2 1 Harran Universitesi Saglik Yuksekokulu, Kadin Sagligi ve Hastaliklari Hemsireligi Anabilim Dali, Şanliurfa. 2 Harran Universitesi Tip Fakultesi Halk Sagligi Anabilim Dali, Şanliurfa. Giris ve Amac: Uriner inkontinans kadinlar arasinda oldukca sik gorulen ve bu nedenle normal kabul edilip yeterince onemsenmeyen bir saglik sorunudur. Uriner inkontinansa neden olan pek cok faktor belirtilmektedir. Bunlardan bazilari; kadin cinsiyeti, ileri yas, fazla kilo, sigara kullanimi, gebelik ve dogum sayisinin fazlaligi, mudahaleli ve zor dogum eylemi, iri bebek dogumu, menapoz, kronik hastaliklar, bazi ilaclarin kullanimi, kronik oksuruk, kronik kabizlik, agir calisma kosullari, jinekolojik sorunlar ve buna yonelik gecirilmis cerrahi, uriner sistem enfeksiyonudur. Tedavisi kolay ve basarili olmasina ragmen siklikla ihmal edilebilmektedir. Şanliurfa gibi dogurganlik hizinin yuksek oldugu bir bolgede bu saglik sorunu duzeyinin belirlenmesi bu saglik sorununa yonelik saglik politikalari olusturabilmek acisindan oldukca onemlidir. Bu nedenle bu calisma 18 Nolu Zeliha Oncel Aile Sagligi Merkezi bolgesindeki kadinlarda uriner inkontinans prevelansi ve etkileyen faktorlerin belirlenmesi amaciyla yapilmistir. Gerec ve Yontem: Calisma, Mart-Nisan 2013 tarihleri arasinda 18 Nolu Zeliha Oncel ASM’ne bagli bolgede yapilmistir. Sosyo-ekonomik duzeyi dusuk bir bolge oldugu icin secilmistir. Kesitsel bir arastirmadir. DSO’nun 30 kume orneklem teknigi kullanilarak yapilmis. Calismada her kumede 10 kadin olmak uzere, toplamda 300 15-49 yas kadina ulasilmistir. Calismanin verisi yapilandirilmis bir anket kullanilarak yuz yuze gorusme yontemi ile toplanilmistir. Arastirma icin, Harran Universitesi Tip Fakultesi Etik Kurulu tarafindan onay alinmistir. Arastirmada bagimli degisken uriner inkontinans, bagimsiz degiskenler ise sosyo demografik ozellikler, dogurganlik oykuleri ve genito-uriner yola iliskin ozellikler olarak degerlendirilmistir. Verilerin degerlendirilmesinde tanimlayici istatistiklerden yuzde, ortalama, standart sapma, tek degiskenli analizler icin t testi ve ki kare testi, cok degiskenli analizlerde ise lojistik regresyon analizi kullanilmistir. Analizler SPSS 20.0 istatistik programi ile yapilmistir. Bulgular: Kadinlarin yas ortalamasi 31.8±7.9 olup %38.7’si okur-yazar degildir. Kadinlarin %55.7’si evde en cok Turkce konusmakta, %85.0’i herhangi bir gelir getiren iste calismamakta, %10.7’si ise mevsimlik tarim iscisi olarak calismaktadir. Dogurganlik ozellikleri acisindan incelendiginde; kadinlarin %36.3’unun en az bir kez dusuk yaptigi, %14.7’sinin en az bir kez kurtaj oldugu, %23.7’sinin 24 saatten uzun suren dogum eylemi ve %15.0’nin iri bebek (4 kg uzerinde) dogurma oykusunun oldugu, %50’sine dogumda epizyotomi onariminin yapildigi belirlenmistir. Genito-uriner sistem ozellikleri acisindan incelendiginde; kadinlarin %9.7’sinin menapozda oldugu, %50.3’unun son bir yil icerisinde en az bir kez uriner sistem enfeksiyonu gecirdigi, %12.0’sinde uterus prolapsusu ve %10.7’sinde sistosel sikayetleri oldugu belirlenmistir. Calismada, kadinlarin %38.7’sinde uriner inkontinans oldugu, bunlardan %8.0’nin tedavi aldigi belirlenmistir. Tek degiskenli analizlerde, uriner inkontinans ile yas, beden kitle indeksi, bilinen en az bir hastaliga (diyabet, hipertansiyon vb.) sahip olma, gebelik sayisi, vajinal dogum sayisi, evde yapilan dogum sayisi, yirmidort saatten uzun suren dogum eylemi, ilk dogum yasi, menapoz, uterus prolapsu, sistosel, konstipasyon ve hemoroid arasinda anlamli bir iliski oldugu saptanmistir (p<0.05). Lojistik regresyon analizinde menapoz doneminde olmama ve sistosel uriner inkontinans riskini artiran faktorler olarak belirginlesmistir (p<0.05). Sonuc ve Oneriler: Calismaya katilan kadinlarda uriner inkontinans prevalansi oldukca yuksektir. Ancak kadinlarin uriner inkontinans nedeniyle tedavi arama cabalari dusuktur. Birinci basamak saglik calisanlari tarafindan bolgede yasayan kadinlara uriner inkontinas belirtileri, risk faktorleri, korunma ve tedavi gibi konularda egitim verilmesi uygun olacaktir. Anahtar Kelimeler: Uriner inkontinans, risk faktorleri, kadin